O wiele więcej tutaj tytułowej edukacji, bo to o nauce i nauczce traktuje film. Jest rok 1961 w Wielkiej Brytanii. Dziewczyny w mundurkach, oprócz łaciny i literatury angielskiej, ćwiczą chodzenie z wyprostowanymi plecami, taniec (oczywiście w parach damsko-damskich) i uczą się gotować. Panuje cicha zgoda, że to właśnie te umiejętności najbardziej przydadzą się im w życiu. Nauka na uniwersytecie jest alternatywą dla wczesnego małżeństwa, ale oprócz kuszącej perspektywy wyrwania się spod nadzoru rodziców, dziewczyny nie rozumieją celowości zdobywania wyższego wykształcenia. Na przykładzie własnej nauczycielki widzą bowiem, że z dyplomem wiedzie się tak samo nudne życie jak bez niego, obojętne – przy tablicy czy przy garach. Kaganek oświaty to z pewnością nie jest największa atrakcja dla młodych panienek, wchodzących w dorosłość w rozrywkowych latach 60.

Dlatego kiedy w życiu głównej bohaterki, Jenny (Carey Mulligan), pojawia się David – nonszalancki, kulturalny i dojrzały mężczyzna (Peter Sarsgaard) – dziewczyna z zachwytem chłonie nowy świat, jaki za jego sprawą odkrywa: koncerty, aukcje dzieł sztuki, kolacje w eleganckich lokalach. Szesnastolatce bardzo odpowiada obraz dorosłości jako koktajlu mody, pieniędzy i podróży, szczególnie z bywałym kompanem u boku. Podniecająca niegdyś wizja intelektualnych dyskusji na Oksfordzie blednie i oddala się…

Film reżyserki _Włoskiego dla początkujących_ to kino inicjacyjne dla dziewcząt, oscylujące wokół typowych, nastoletnich problemów z pierwszą miłością, konfliktem pokoleń i trudami szkolnego życia na czele. Po _An Education_ trudno poznać, że Scherfig zaczynała od surowej estetyki Dogmy; jej nowy film nakręcony jest po bożemu, bez fotograficznych szaleństw, za to z dbałością o eksponowanie detali scenograficznych z epoki oraz niewinnej twarzyczki Jenny. Nominowana do Oscara Carey Mulligan jest skromna, naturalna i bezpretensjonalna, ale też mdła jak cała historia. Najwyraźniej Akademia lubi wyróżniać młode aktorki (jak wcześniej Ellen Page, Saoirse Ronan czy Abigail Breslin), traktując nominacje już jako wystarczającą nagrodę. Zresztą, w konkurencji z Meryl Streep każdy wypadłby nijako (z Sandrą Bullock z kolei – nadzwyczajnie).

_An Education_ wyróżnia się za to wielką liczbą bystrych – bezlitosnych i zabawnych zarazem – obserwacji klasowych i psychologicznych. W jednej ze scen odbywa się rodzinna debata nad bukietem kwiatów, który Jenny otrzymała od adoratora, i który prozaiczny ojciec (Alfred Molina) każe schować do domu, żeby jakiś złodziej nie pomyślał, że mieszkają tu bogacze. Postaci rodziców są zresztą wspaniale nakreślone. Ojciec bohaterki naciska na studia w Oksfordzie, ale w duchu uważa uniwersytet nie tyle za miejsce zdobywania wiedzy, co za wyższej klasy teren łowów na męża. Postać matki Jenny (Cara Seymour) ma w sobie za to tragiczny rys – małżeństwo z przyziemnym, małostkowym człowiekiem odcięło ją od przyjemności, jakie można czerpać z życia, i uwięziło na przedmieściach w roli uległej kury domowej. Tym bardziej zrozumiałe jest zatem, że pragnie dla swojej córki innej przyszłości, która mogłaby okazać się lepsza właśnie dzięki wykształceniu.

_An Education_ zaczyna się obiecująco jak opowieść o schodzeniu porządnej dziewczynki na złą drogę. Gorzej jednak, że punkt wyjścia okazuje się zarazem punktem dojścia i film nie wykracza poza pouczającą historyjkę z morałem „ucz się ucz, bo nauka to potęgi klucz”. Sceny, w których Jenny ze łzami w oczach nawraca się na jedyny słuszny światopogląd i wstydzi za swój „szczeniacki” bunt mogłyby niezmienione trafić do filmowych żywotów świętych – tak szczera i głęboka jest jej skrucha. Relacje z różnymi kobietami – matką, lekko zgorzkniałą nauczycielką (Olivia Williams), konserwatywną i ograniczoną dyrektorką szkoły (wspaniałe epizody z Emmą Thompson), śliczną i pustą znajomą Davida (Rosamund Pike) – i konfrontowanie ze sobą ich sposobów na życie pobudza Jenny do przemyśleń, ale nauczka, jaką wyciąga z tej życiowej lekcji jest tylko doraźna. Nadal nie wiadomo, jaki sens Jenny zobaczyła nagle w dalszej edukacji i jak wyobraża sobie swoją przyszłość po otrzymaniu dyplomu. Finał _An Education_ nie usatysfakcjonuje zatem dociekliwego widza. Proste formułki może i sprawdzają się w szkole, ale na pewno nie w kinie.



_Była sobie dziewczyna_ (_An Education_)
reżyseria: Lone Scherfig
scenariusz: Nick Hornby
zdjęcia: John de Borman
grają: Carey Mulligan, Peter Sarsgaard, Alfred Molina, Cara Seymour, Olivia Williams, Dominic Cooper, Rosamund Pike, Emma Thompson, Sally Hawkins
czas trwania: 95
kraj: Wielka Brytania
premiera: 18.01 2009 (USA), 19.03 2010 (Polska)
Gutek Film










« powrót