"Ostatnie lata przyzwyczaiły nas do rozwibrowanej dramaturgii na polskich scenach, do dekonstrukcji i teatru krytycznego. Panowały przerysowanie, groteska. Artyści kreowali swoiste pandemonium, odreagowując pozory stabilizacji i samozadowolenia klasy średniej. Ostatni sezon pokazuje, że impet buntu i głośny krzyk zostały zastąpione gestem introspekcyjnym, skupionym spojrzeniem, które wnikliwie stara się wydobyć sens z dziejącego się chaosu, przywrócić właściwą miarę wartościom i proporcje relacjom międzyludzkim. To nie tylko diagnoza sytuacji, ale głos tęsknoty i rozpaczy za porządkiem, sensem, poczuciem sprawiedliwości. Próba odnalezienie się w pułapce czasu mroku. Tak właśnie wybrzmiał, niezwykle pięknie powiedziany przez Krzysztofa Globisza w czasie finału Przeglądu Piosenki Aktorskiej, tekst utworu Czesława Niemena. Właśnie ta teatralna chwila stała się inspiracją dla tegorocznego motta" – zapowiada Bartosz Szydłowski, dyrektor artystyczny festiwalu Boska Komedia. 

Podobnie jak w latach poprzednich zobaczymy najważniejsze przedstawienia sezonu rekomendowane przez komisję selekcyjną, które zostaną ocenione przez międzynarodowe jury. Jurorami konkursu głównego będą: Ana Marta Pizarro – dyrektor Iberoamerykańskiego Festiwalu Teatralnego w Bogocie (FITB), Igor Lozada – kurator teatralny i producent (Meksyk), Ivan Medenica, dyrektor artystyczny Belgradzkiego Festiwalu Teatralnego,  Zane Kreicberga – dyrektorka Instytutu Teatralnego na Łotwie, i Antonio Araujo, twórca i dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego w Sao Paulo (MITsp)

Najbardziej emocjonującą częścią festiwalu jest Inferno, czyli konkurs polski. Najlepsze przedstawienia sezonu walczą o statuetki Boskiego Komedianta w dziewięciu kategoriach: za najlepsze przedstawienie, najlepszy zespół, reżyserię, muzykę, scenografię oraz za najlepsze pierwszo i drugoplanowe role kobiece i męskie. W tym roku w konkursie zobaczymy 13 spektakli.

W „Wyjeżdżamy” według Hanocha Levina Krzysztof Warlikowski tworzy przejmującą opowieść o sobie, rówieśnikach, swoich aktorach, własnych oraz widzów zmaganiach z czasem. To smutna opowieść o tym, że ucieczki nie ma. Przeszłość własna, ojczyzny, nieudanych związków, rozbitych rodzin, depresji i przemijania dogoni nas wszędzie.

Jacek Głomb pokaże „Biesy” Fiodora Dostojewskiego, klasyczną pozycję o okrucieństwie i inwigilacji władzy, mechanizmach manipulacji, niezależnie od tego kto – władza czy opozycja – manipuluje.

Dwa bardzo ważne przedstawienia ubiegłego sezonu poruszają kwestię polskiego antysemityzmu, który niczym odcięta głowa hydry ciągle odrasta. Magda Umer i Krystyna Janda w poruszających „Zapiskach z wygnania”, korzystając ze wspomnień Sabiny Baral, opowiadają o losie Żydów zmuszonych do wyjazdu po marcu ’68.

O pogromie kieleckim opowiada natomiast przedstawienie Remigiusza Brzyka „1946”. Po II wojnie światowej do Kielc powrócili Żydzi, którym udało się przeżyć Holocaust. Plotka o rzekomym porwaniu przez przedstawiciela tej grupy polskiego chłopca rozpętała tragiczną w skutkach agresję, której ofiarą było 40 Żydów.

Mroczny biegun depresji i szaleństwa eksploruje Maja Kleczewska i wcielająca się w rolę kobiety na skraju załamania nerwowego Sandra Korzeniak w przedstawieniu „Pod presją”. Matka, żona, skrzywdzona córka w pułapce oczekiwań, z której nie ma ucieczki.

Dwukrotny laureat Grand Prix Boskiej Komedii za „Apokalipsę” (2015) i „Wszystko o mojej matce” (2016) Michał Borczuch w tym roku zaprezentuje krakowskiej publiczności dwa najnowsze spektakle: „Żaby” z Teatru Studio oraz „Czarne papugi” z Teatru im. J. Słowackiego. Oba przedstawienia tworzą, jak zwykle u tego reżysera, intymną przestrzeń poznawczą zarówno dla samych artystów, jak i dla widzów. 

Co wpływa na ruch ciała, co nasze ciała mówią o naszym pochodzeniu, osobowości, biografii, historii – zastanawiają się reżyser Wojtek Ziemilski i choreografka Maria Stokłosa. „Spektakl dla turystów” jest koprodukcją Komuny Warszawa ze słoweńskim teatrem Mladinsko.

Marcin Wierzchowski, reżyser nagrodzonego w 2017 roku „Sekretnego życia Friedmanów”, w tej edycji festiwalu pokaże „Hańbę” według powieści J. M. Coetzee’ego. Człowiek w skrajnej sytuacji, wina i kara, machina kłamstwa i przemocy, tematy, które powracają w spektaklach tego reżysera. 

W „Konformiście 2029” Bartosz Szydłowski oraz kolektyw teatru Łaźnia Nowa przyglądają się pokusom konformizmu w historycznym momencie zmiany i chaosu. Dlaczego kogoś wychowanego w duchu prawdy i wolności kusi faszyzm i pogwałcenie prawa? Gdy historia powie: „sprawdzam”, ilu spośród nas okaże się tytułowymi konformistami?

Rodzina jako alegoria wojny. Chorwacka pisarka Vedrana Rudan, autorka „Murzynów we Florencji”, a za nią reżyserka Iwona Kempa, próbują przyjrzeć się bałkańskim traumom i poszukać odpowiedzi na pytanie, jak mogło dojść do bratobójczej wojny.

Wśród przedstawień konkursowych zobaczymy także tegorocznego laureata Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, czyli „Zagubionego chłopca” Artura Pałygi w reżyserii Pawła Passiniego. To spektakl dla młodego widza, starający się przetworzyć baśniowe archetypy i dostosować je do języka kultury współczesnej.

Zestaw przedstawień konkursowych zamyka „Wujaszek Wania” w reżyserii Iwana Wyrypajewa, w gwiazdorskiej obsadzie – przedstawienie, wydawałoby się, na wskroś klasyczne, zgodne z literą tekstu, jednak wyczuwalny styl Wyrypajewa nadaje spektaklowi „groteskowego cudzysłowu” i podnosi do rangi jednego z ciekawszych wydarzeń sezonu. 

Sekcja, która jest prawdziwym motorem festiwalu, co roku prezentowała poszukiwania młodych twórców teatru. Teraz rozszerza się także na inne pola sztuk performatywnych, ze szczególnym uwzględnieniem nowej choreografii.

Paweł Sakowicz, jeden z najciekawszych polskich choreografów, pokaże „Jumpcore” inspirowany biografią Freda Herko, kultowego amerykańskiego tancerza, znanego m. in. z wczesnych filmów Andy’ego Warhola, Ewa Rucińska poszuka odpowiedzi na pytanie o to, co wieszcze narodowi napisaliby o Polsce 2017 roku („Wieszcze”), Jędrzej Piaskowski na nowo odczyta „Trzy siostry” Czechowa, a Renata Piotrowska-Auffret w swoim performansie zajmie się kobiecym ciałem wobec społecznych oczekiwań i presji („Wycieka ze mnie samo złoto”). Debiutujący w roli reżysera Mateusz Pakuła odwoła się do losów Percivala Lowella, niedoszłego odkrywcy Plutona („Pluton p-brane”), a Małgorzata Wdowik poszuka źródeł naszych lęków („Strach”). 

W programie prezentujemy również dwa spektakle dyplomowe studentów krakowskiej AST – „Gwałt na Lukrecji” w reżyserii Marcina Libera oraz „Kongres nie do końca futurologiczny” Pawła Miśkiewicza.

W ramach Paradiso zapraszamy na otwartą debatę dotyczącą polskiego teatru, który zostanie skomentowany przez grupę młodych litewskich reżyserów i studentów znakomitej artystki Yany Ross.

Purgatorio to wydarzenia towarzyszące głównemu programowi: spektakle, spotkania, debaty. 

Boską Komedię 8 grudnia otworzy premierowy „Mistrz i Małgorzata” Pawła Passiniego w Teatrze Ludowym (teatr-laureat zeszłorocznego festiwalu). Kolejne spektakle to „Rok z życia codziennego w Europie Środkowo-Wschodniej” na podstawie tekstu Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki z Narodowego Starego Teatru oraz „Metafizyka dwugłowego cielęcia” w reżyserii Natalii Korczakowskiej – koprodukcja Teatru Studio i California Institute of the Arts. 

8 grudnia odbędzie się także specjalne, festiwalowe spotkanie z cyklu „Sztuka myślenia” (spotkania teatralno-filozoficzne organizowane cyklicznie przez Teatr im. J. Słowackiego). Gośćmi prof. Piotr Augustyniaka i Bartosza Szydłowskiego będą Krystian Lupa i Janusz Palikot. Będzie to rozmowa o teatrze – polityce i metafizyce.

Ponadto, jak co roku, w sekcji zostaną zaprezentowane spektakle krakowskich teatrów, m.in. Teatru Barakah, Teatru Bagatela, oraz spotkania z artystami i tematyczne debaty.

Sprzedaż biletów na festiwal rusza 19 listopada o godzinie 7:30 rano, bilety od tej godziny będzie można kupić online i w kasie Teatru Łaźnia Nowa, gdzie dodatkowo na kupujących będzie czekać gorąca kawa. Werdykt festiwalu zostanie ogłoszony 15 grudnia 2018 roku. Organizatorami wydarzenia są Teatr Łaźnia Nowa oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe.