Nagroda im. Wisławy Szymborskiej 2018

23.04.2018

W czwartek 19 kwietnia 2018 roku podczas konferencji prasowej ogłoszone zostały nominacje do szóstej edycji Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Spośród nich w czerwcu zostanie wyłoniona książka zwycięska, której laureat lub laureatka otrzyma statuetkę projektu Terenu Prywatnego oraz 100 tysięcy złotych.

„Każda nagroda poetycka, każda nagroda literacka, nawet jeżeli jest nagrodą imienia kogoś bardzo znanego, jak w przypadku Wisławy Szymborskiej, musi poczekać, to znaczy musi dojrzeć, musi uzyskać swego rodzaju pełnoletniość. Podobno tę pełnoletniość nagrody osiągają w piątym roku istnienia, więc można powiedzieć, że my organizując już szóstą edycję mamy do czynienia z nagrodą dojrzałą. 
I rzeczywiście bardzo się cieszę, bo już zauważyłem, że w biogramach różnych poetów pojawiają się informacje nominowany do nagrody albo nawet laureat Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Myślę, że to jest swego rodzaju taka pieczątka, taki rodzaj na przykład wskazówki dla tłumacza, dla kogoś, kto chciałby zaprezentować najważniejsze głosy poetyckie polskie obcojęzycznym czytelnikom. Wówczas myślę, że szuka i zagląda właśnie do poezji naszych laureatów” –  mówi o Nagrodzie im. Wisławy Szymborskiej Michał Rusinek, prezes Fundacji Wisławy Szymborskiej, organizatora konkursu.

W 2018 roku do nagrody zgłoszono 236 książek poetyckich, spośród których wyłonione zostało pięć tomów napisanych oryginalnie w języku polskim. Kapituła obradowała w składzie: Andrej Chadanowicz (Białoruś), Bernhard Hartmann (Niemcy), William Martin (USA), Joanna Orska (Polska), Marian Stala (Polska), Dorota Walczak-Delanois (Belgia), pod przewodnictwem Abla Murcii Soriano (Hiszpania).

Pierwszy z nominowanych tomików to Druga ręka Wojciecha Bonowicza (wydawnictwo a5), poety, dziennikarza, autora kilku zbiorów wierszy i laureata wielu nagród literackich:

„Dla Wojciecha Bonowicza punktem wyjścia są krótkie sytuacje, opis tego, co dzieje się na mieście – deszcz, chodniki, pejzaż za oknem, plaża. Za każdym razem jednak stanowią one tylko punkt wyjścia, rodzaj odbicia do zupełnie innej refleksji, do opowiadania o lęku, samotności, zwątpieniu, śmierci”– komentuje Paulina Małochleb, sekretarz Nagrody im. Wisławy Szymborskiej.

„To co mnie najbardziej przekonuje, to rodzaj takiego szczerego odkrycia siebie. Nie wszyscy poeci potrafią pokazać siebie, nie wszyscy potrafią pokazać co wzrusza, co boli, co sprawia, że czujemy się przez jakiś moment unoszeni wzruszeniem, zachwytem” - twierdzi Dorota Walczak-Delanois.

„W tym tomie interesuje mnie i imponuje rytm i styl codzienności, który przynosi subtelną ironię” - mówi Bill Martin.

„Poetyka Bonowicza polega na tym, że z większego nieokreślonego fragmentu wydziela część. Dlaczego akurat tę część, wie tylko sam poeta. Jako czytelnicy zostajemy przed tekstem sami i musimy szukać odpowiedzi.” - dodaje Abel Murcia Soriano.

Kolejną nominowaną jest Julia Fiedorczuk za tomik Psalmy (Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji T. Karpowicza), nominowany także do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius:

„Jako projekt, jest to imponująca książka. Robi wrażenie, że jest całym poematem, ale każdy wiersz funkcjonuje także osobno”— mówi Bill Martin.

„Nowostworzona przez Fiedorczuk poetyka skupia się na szukaniu nowego sposobu wyrażania świata, w którym żyje autorka. Specjalna troska należy się dziecku, kobiecie, mężczyźnie, roślinie, wodzie. Planecie.” - Dorota Walczak-Delanois.

„Julia Fiedorczuk wybiera psalm świecki, do tego opowiada często o doświadczaniu przyrody, o przeżyciach kobiecych, z daleka zatem od tradycji biblijnej. Z tekstu religijnego zapożycza jednak pewną melodyczność, inkantacje” - dodaje Paulina Małochleb.

W gronie nominowanych znalazła się również Natalia Malek i jej Kord (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury):

„Natalia Malek zamiast poezji opisowej sięga po serię zgrzytów, zestawia zupełnie różne języki, urywa wszystkie zawiązki scen, operuje nadmiarem skojarzeń, który zaciemnia zrozumienie. Nie interesuje jej w ogóle przynależność ideologiczna, porządek emocji, wybiera za każdym razem obcość, dystans, chłód, osobność”– zauważa Paulina Małochleb.

Kolejna nominowana to Marta Podgórnik, krytyczka, redaktora, autorka licznych tomów poetyckich, za tomik Zimna książka (Biuro Literacki, 2017) nominowany także do Nagrody Silesius.

„Marta Podgórnik, kontynuująca tutaj znaną nam już poetykę, wybiera postać martwej kochanki, formułującej swoją skargę. Kapituła wielokrotnie podkreślała ironiczność tytułu jej książki, która jest jednocześnie gorąca i zimna. Gorąca, bo opowiada o silnych, skrajnych emocjach, zimna – bo uchwycona w mocną strukturę formalną, porządkującą uczucia” – komentuje Paulina Małochleb.

„Zimna książka nie jest zimną książką, chyba że myślimy o takim rodzaju zimna, który staje się zimnym okładem, ale może być też termometrem. Ten zimny okład jest rodzajem opatrunku” - twierdzi Dorota Walczak-Delanois.

Z kolei Ilona Witkowska nominowana została za tom Lucyfer zwycięża wydany w 2017 roku przez Korporacje Ha!art.

„Ilona Witkowska ucieka od opisu, zderza naiwność z okrucieństwem – zawsze pochodzącym wyłącznie od człowieka. Nie ma u niej bezpiecznej pozycji, która pozwoliłaby zająć jakieś bezpieczne miejsce, nie ma tu obojętnej frazy”– pisze Paulina Małochleb.

Podczas konferencji ogłoszono także laureatkę Nagrody za tom przetłumaczony na język polski, którą została szwedzka autorka Linn Hansén za tom Przejdź do historii (wydawnictwo Lokator, 2017) w przekładzie Justyny Czechowskiej.

„Książka Linn Hansén jest niewątpliwie efektowna i wyrazista, także ze względu na temat zasygnalizowany w tytule Przejdź do historii. Ta wyrazistość jest w pewnym sensie zaskakująca, dziwna. Właściwie książka zbudowana jest, jeśli tak można powiedzieć, z gotowych elementów, a mianowicie z pytań, które mogłyby się pojawić na przykład w teście egzaminacyjnym do jakiejkolwiek szkoły oraz z instrukcji, poleceń, stwierdzeń, które z kolei mogłyby się znaleźć w podręczniku albo artykule publicystycznym”– mówi Marian Stala.

„Przejdź do historii to dość rzadko spotykany wypadek na polskim rynku wydawniczym, na którym ukazuje się wyjątkowo mało przekładów poetyckich – w przeciwieństwie do prozatorskich. Większość polskich tłumaczeń stanowią książki poetów starszych, z których twórczości można dokonać wyciągu, książka poetycka ma zatem charakter antologii, wyboru najlepszych utworów, zbioru wierszy. Tutaj zaś nagrodzono poetkę za jej debiut, za integralną książkę poetycką, stanowiącą bardzo zwarty tom, doskonale, konsekwentnie, spójnie skomponowany. Był to zatem tom dla wydawcy ryzykowny, zysk i rozgłos – bardzo niepewne” - dodaje Paulina Małochleb.

9 czerwca 2018 podczas Festiwalu Miłosza, na uroczystej gali w Centrum Kongresowym ICE Kraków zostanie ogłoszone nazwisko polskiego laureata lub laureatki oraz wręczona zostanie nagroda laureatce zagranicznej i tłumaczce zwycięskiego tomu.