Wystawa jest spotkaniem dwóch niezwykłych kolekcji sztuki dwudziestowiecznej. Zbiory Muzeum Sztuki w Łodzi zostaną zestawione z dziełami ze znanej szwajcarskiej kolekcji – Kunstmuseum Bern i pokazane w ramach jednej wystawy. Mimo, że zbiory powstawały całkiem niezależnie od siebie: z innych pobudek, w innym miejscu, są do siebie uderzająco podobne, zawierają nawet dzieła tych samych artystów. W tym spotkaniu nawiązuje się dialog nie tylko między pojedynczymi dziełami, ale także historiami powstawania obu kolekcji czy stojącymi za nimi wizjami sztuki. Stąd też narodził się pomysł na tytuł wystawy: „Korespondencje”. Symetria zbiorów zainspirowała kuratorów do zadania pytań o uniwersalizm sztuki: o to czy istnieje język sztuki zrozumiały dla każdego tak, jak chciała tego międzywojenna awangarda?
Kolekcję łódzką zainicjowali w 1929 roku polscy artyści - Władysław Strzemiński, Katarzyna Kobro, Henryk Stażewski, Jan Brzękowski i Julian Przyboś działający jako grupa „a.r.” w Łodzi i w Paryżu. Udało im się pozyskać w darze dzieła od czołowych twórców europejskiej awangardy, m.in. Pabla Picassa, Sonii Delaunay i Hansa Arpa. Od samego początku zakładali ich publiczną prezentację.
Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna (4), 1929
Historia szwajcarskich zbiorów jest o ponad dekadę dłuższa. Stworzył ją Herman Rupf (1880-1962), bogaty mieszczanin, filantrop i biznesmen. Kupował dzieła sztuki na prywatne potrzeby i z osobistej pasji. Zapisał się na kartach historii jako pierwszy kolekcjoner sztuki abstrakcyjnej i współczesnej w Szwajcarii. Pierwsze prace kupił już na początku XX w., ostatnie pod koniec lat 50. tego samego stulecia. Rupf, tak jak artyści z grupy „a.r.” pozyskiwał prace w Paryżu, ówczesnym epicentrum życia artystycznego. Kolekcja biznesmena była przede wszystkim ozdobą dla jego domu. Dopiero w latach 50. Rupf zdeponował ją w berneńskim Kunstmuseum i założył fundację - Rupf Stiftung.
Historyczne zdjęcie pierwszej prezentacji Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, 1931
Ekspozycja „Korespondencje.
Sztuka nowoczesna i uniwersalizm” to prezentacja panoramy sztuki XX i XXI w. Pośród 400 prac w ms² w Łodzi będzie można obejrzeć dzieła takich artystów jak: Pablo Picasso, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Marina Abramović, Louise Bourgeois, Piet Mondrian, Donald Judd, Lucio Fontana, Meret Oppenheim, Claes Oldenburg, Bill Viola, James Lee Byars, Hans Arp, Max Bill, Ali Kazma. Po raz pierwszy w Polsce będzie też można zobaczyć tak szeroki wybór materiałów archiwalnych poświęconych sztuce tego okresu: zdjęcia przedstawiające wizerunki artystów, listy i dokumenty, które naszkicują kontekst historyczny towarzyszący powstawaniu obu zbiorów.
Wystawa „Korespondencje” została przygotowana przez Muzeum Sztuki w Łodzi we współpracy z Rupf Stiftung oraz Kunstmuseum w Bern. Można będzie oglądać ją w ms² do 30 czerwca 2013 r. Po jej zamknięciu, część kolekcji sztuki XX i XXI wieku z Łodzi zostanie zaprezentowana w Kunstmuseum w Szwajcarii.
Od kuratorów:
Wystawa Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm to rozległy pejzaż ― wielowątkowa panorama sztuki XX i XXI w. W jej ramach przedstawione są kluczowe zjawiska ostatniego stulecia w ich aktualnym znaczeniu. Opowieść o nich współtworzą korespondencje między dziełami sztuki, słowne i obrazowe interwencje Tomasza Kozaka oraz niesamowita przestrzeń wystawy zaprojektowana przez Krzysztofa Skoczylasa.
W pejzażu wystawy spotyka się około 400 dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej - m.in. dzieła Pabla Picassa, Meret Oppenheim i Roberta Maciejuka, Billa Violi, Magdaleny Abakanowicz i Mirosława Bałki albo Paula Klee, Katarzyny Kobro, Louise Bourgeois czy Tamásza Kasásza i Koła Klipsa, jak również Georgesa Braque’a, Douglasa Daviesa i Aleksandry Ska. W tych spotkaniach ujawniają się zaskakujące, zagadkowe korespondencje między doświadczeniami zawartymi w dziełach.
Fernand Léger, Dźwięczność, 1929 r.
W wystawie zostaje rozpięta sieć relacji między dziełami, słowno-obrazowymi interwencjami Tomasza Kozaka, tekstami pochodzącymi z różnych tradycji filozoficznych i literackich oraz złożonymi formami przestrzennymi. Tworzenie korespondencji między tymi elementami inspirowane jest sposobem, w jaki Walter Benjamin konstruował w latach 1927-1940 swoje „Pasaże” ― śmiałą próbę sformułowania materialnej historiografii. Na wystawie Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm historyczna materia ― dzieła sztuki, materiały archiwalne, fragmenty tekstów i interpretacji ― zostały pogrupowane w dwanaście pasaży, odpowiadających kluczowym doświadczeniom ostatnich stu lat: Stracony list, Zakrzywianie przestrzeni, Niesamowite zamieszkiwanie, Praca dowcipu, Obietnice śmierci, Piękno nowoczesne, Odbicia narcyza, Materializacja spojrzenia, Uwiedzenie codziennością, Estetyka utowarowienia, Kryzysy i nowe porządki oraz Polityka marzenia.
Jednocześnie wystawa stawia pytanie o rolę sztuki nowoczesnej w tworzeniu ponadnarodowej kultury, a ściślej o możliwość uniwersalizacji. Powodem tego pytania jest niezwykła symetria między dwoma zbiorami ― między kolekcją Rupf Stiftung i Kunstmuseum Bern, a kolekcją Muzeum Sztuki w Łodzi. Mimo odmiennych założeń i powodów, dla których zostały stworzone oraz odmiennych warunków, w jakich były rozwijane przez kolejne dekady, są one uderzająco symetryczne, a nieraz – niemal identyczne.
W Szwajcarii Hermann Rupf, berneński przedsiębiorca, jeden z pierwszych kolekcjonerów sztuki awangardowej na świecie, kupował dzieła sztuki na prywatne potrzeby i z osobistej pasji. Dzięki bliskim relacjom z czołowym paryskim marszandem, Danielem-Henrym Kahnweilerem, kupował za jego namową dzieła m.in. Picassa, Braque’a, Klee czy Kandynskiego już od 1907 r., czasem wręcz w roku ich powstania. Początkowo miejscem ekspozycji prac były wnętrza jego prywatnego mieszkania oraz biura. Ponieważ jednak Rupf w sztuce widział narzędzie społecznej przemiany, rozpoczął już od lat 40. starania o ulokowanie zbioru w publicznej instytucji. W końcu, poprzez fundację jego imienia, przekazał swój zbiór do Kunstmuseum Bern w 1954 r., gdzie jest on nadal poszerzany.
,%20G%C5%82owa%20palacza,%201964,%20materia%C5%82y%20promocyjne%20Muzeum%20Sztuki%20w%20%C5%81odzi..jpg)
Pablo Picasso, Głowa palacza, 1964
W Polsce artyści i poeci z grupy „a.r.”, z inicjatywy Władysława Strzemińskiego, od 1929 r. prowadzili akcję – głównie w Paryżu – pozyskiwania dzieł do mającego powstać w Łodzi muzeum. Twórcy awangardy – m.in. Max Ernst, Fernand Léger, Hans Arp czy Alexander Calder – proszeni byli o przekazanie w darze dzieł dla Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej. Powstaniu kolekcji od samego początku towarzyszyła zatem idea publicznej prezentacji dzieł. Przekazanie zbioru do łódzkiego Muzeum i udostępnienie go ogółowi, które nastąpiło już w 1931 r., stanowiło element realizacji kluczowego zadania sztuki awangardowej ― przekształcenia rzeczywistości. W efekcie powstała jedna z pierwszych muzealnych kolekcji awangardy na świecie. Trzon kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi, dar grupy „a. r.” był uzupełniany o kolejne dzieła sztuki nowoczesnej i jest poszerzany do dziś.
Na przykładzie dwóch wyjątkowych kolekcji, wystawa Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm stanowi próbę postawienia pytania o znaczenie sztuki dziś. A ściślej – o możliwość, a nawet potrzebę uwspólnienia doświadczeń kulturowych we współczesnym, zglobalizowanym świecie.
Kuratorzy: Jarosław Lubiak i Małgorzata Ludwisiak
Referencja dialektyczna: Tomasz Kozak
Architektura wystawy: Krzysztof Skoczylas
Koordynacja: Weronika Dobrowolska-Sitarek
Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm
Muzeum Sztuki w Łodzi
ms2, Łódź, ul. Ogrodowa 19
14 grudnia 2012 – 30 czerwca 2013
Kolekcję łódzką zainicjowali w 1929 roku polscy artyści - Władysław Strzemiński, Katarzyna Kobro, Henryk Stażewski, Jan Brzękowski i Julian Przyboś działający jako grupa „a.r.” w Łodzi i w Paryżu. Udało im się pozyskać w darze dzieła od czołowych twórców europejskiej awangardy, m.in. Pabla Picassa, Sonii Delaunay i Hansa Arpa. Od samego początku zakładali ich publiczną prezentację.
Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna (4), 1929Historia szwajcarskich zbiorów jest o ponad dekadę dłuższa. Stworzył ją Herman Rupf (1880-1962), bogaty mieszczanin, filantrop i biznesmen. Kupował dzieła sztuki na prywatne potrzeby i z osobistej pasji. Zapisał się na kartach historii jako pierwszy kolekcjoner sztuki abstrakcyjnej i współczesnej w Szwajcarii. Pierwsze prace kupił już na początku XX w., ostatnie pod koniec lat 50. tego samego stulecia. Rupf, tak jak artyści z grupy „a.r.” pozyskiwał prace w Paryżu, ówczesnym epicentrum życia artystycznego. Kolekcja biznesmena była przede wszystkim ozdobą dla jego domu. Dopiero w latach 50. Rupf zdeponował ją w berneńskim Kunstmuseum i założył fundację - Rupf Stiftung.
Historyczne zdjęcie pierwszej prezentacji Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, 1931
Ekspozycja „Korespondencje.
Wystawa „Korespondencje” została przygotowana przez Muzeum Sztuki w Łodzi we współpracy z Rupf Stiftung oraz Kunstmuseum w Bern. Można będzie oglądać ją w ms² do 30 czerwca 2013 r. Po jej zamknięciu, część kolekcji sztuki XX i XXI wieku z Łodzi zostanie zaprezentowana w Kunstmuseum w Szwajcarii.
Od kuratorów:
Wystawa Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm to rozległy pejzaż ― wielowątkowa panorama sztuki XX i XXI w. W jej ramach przedstawione są kluczowe zjawiska ostatniego stulecia w ich aktualnym znaczeniu. Opowieść o nich współtworzą korespondencje między dziełami sztuki, słowne i obrazowe interwencje Tomasza Kozaka oraz niesamowita przestrzeń wystawy zaprojektowana przez Krzysztofa Skoczylasa.
W pejzażu wystawy spotyka się około 400 dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej - m.in. dzieła Pabla Picassa, Meret Oppenheim i Roberta Maciejuka, Billa Violi, Magdaleny Abakanowicz i Mirosława Bałki albo Paula Klee, Katarzyny Kobro, Louise Bourgeois czy Tamásza Kasásza i Koła Klipsa, jak również Georgesa Braque’a, Douglasa Daviesa i Aleksandry Ska. W tych spotkaniach ujawniają się zaskakujące, zagadkowe korespondencje między doświadczeniami zawartymi w dziełach.
Fernand Léger, Dźwięczność, 1929 r.W wystawie zostaje rozpięta sieć relacji między dziełami, słowno-obrazowymi interwencjami Tomasza Kozaka, tekstami pochodzącymi z różnych tradycji filozoficznych i literackich oraz złożonymi formami przestrzennymi. Tworzenie korespondencji między tymi elementami inspirowane jest sposobem, w jaki Walter Benjamin konstruował w latach 1927-1940 swoje „Pasaże” ― śmiałą próbę sformułowania materialnej historiografii. Na wystawie Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm historyczna materia ― dzieła sztuki, materiały archiwalne, fragmenty tekstów i interpretacji ― zostały pogrupowane w dwanaście pasaży, odpowiadających kluczowym doświadczeniom ostatnich stu lat: Stracony list, Zakrzywianie przestrzeni, Niesamowite zamieszkiwanie, Praca dowcipu, Obietnice śmierci, Piękno nowoczesne, Odbicia narcyza, Materializacja spojrzenia, Uwiedzenie codziennością, Estetyka utowarowienia, Kryzysy i nowe porządki oraz Polityka marzenia.
Jednocześnie wystawa stawia pytanie o rolę sztuki nowoczesnej w tworzeniu ponadnarodowej kultury, a ściślej o możliwość uniwersalizacji. Powodem tego pytania jest niezwykła symetria między dwoma zbiorami ― między kolekcją Rupf Stiftung i Kunstmuseum Bern, a kolekcją Muzeum Sztuki w Łodzi. Mimo odmiennych założeń i powodów, dla których zostały stworzone oraz odmiennych warunków, w jakich były rozwijane przez kolejne dekady, są one uderzająco symetryczne, a nieraz – niemal identyczne.
W Szwajcarii Hermann Rupf, berneński przedsiębiorca, jeden z pierwszych kolekcjonerów sztuki awangardowej na świecie, kupował dzieła sztuki na prywatne potrzeby i z osobistej pasji. Dzięki bliskim relacjom z czołowym paryskim marszandem, Danielem-Henrym Kahnweilerem, kupował za jego namową dzieła m.in. Picassa, Braque’a, Klee czy Kandynskiego już od 1907 r., czasem wręcz w roku ich powstania. Początkowo miejscem ekspozycji prac były wnętrza jego prywatnego mieszkania oraz biura. Ponieważ jednak Rupf w sztuce widział narzędzie społecznej przemiany, rozpoczął już od lat 40. starania o ulokowanie zbioru w publicznej instytucji. W końcu, poprzez fundację jego imienia, przekazał swój zbiór do Kunstmuseum Bern w 1954 r., gdzie jest on nadal poszerzany.
Pablo Picasso, Głowa palacza, 1964W Polsce artyści i poeci z grupy „a.r.”, z inicjatywy Władysława Strzemińskiego, od 1929 r. prowadzili akcję – głównie w Paryżu – pozyskiwania dzieł do mającego powstać w Łodzi muzeum. Twórcy awangardy – m.in. Max Ernst, Fernand Léger, Hans Arp czy Alexander Calder – proszeni byli o przekazanie w darze dzieł dla Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej. Powstaniu kolekcji od samego początku towarzyszyła zatem idea publicznej prezentacji dzieł. Przekazanie zbioru do łódzkiego Muzeum i udostępnienie go ogółowi, które nastąpiło już w 1931 r., stanowiło element realizacji kluczowego zadania sztuki awangardowej ― przekształcenia rzeczywistości. W efekcie powstała jedna z pierwszych muzealnych kolekcji awangardy na świecie. Trzon kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi, dar grupy „a. r.” był uzupełniany o kolejne dzieła sztuki nowoczesnej i jest poszerzany do dziś.
Na przykładzie dwóch wyjątkowych kolekcji, wystawa Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm stanowi próbę postawienia pytania o znaczenie sztuki dziś. A ściślej – o możliwość, a nawet potrzebę uwspólnienia doświadczeń kulturowych we współczesnym, zglobalizowanym świecie.
Kuratorzy: Jarosław Lubiak i Małgorzata Ludwisiak
Referencja dialektyczna: Tomasz Kozak
Architektura wystawy: Krzysztof Skoczylas
Koordynacja: Weronika Dobrowolska-Sitarek
Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm
Muzeum Sztuki w Łodzi
ms2, Łódź, ul. Ogrodowa 19
14 grudnia 2012 – 30 czerwca 2013