Balet Rachmaninow. Szczedrin… (Tragedia Don José) – powstały we współpracy Opery Krakowskiej ze Słowackim Teatrem Narodowym w Bratysławie  − składa się z dwóch obrazów opowiadających o miłości.  Tematem pierwszej części widowiska, opartego na II Koncercie Fortepianowym Siergieja Rachmaninowa, jest liryczne poszukiwanie niewinnego uczucia. Tancerze zaprezentowali na scenie romantyczny pejzaż przenikających się i uwznioślonych miłością ciał. W drugiej części baletu – Carmen, opartego na suicie Rodiona Szczedrina, artyści zaprezentowali widowni  świat burzliwej namiętności i niespełnionych marzeń.

Cieliste, przylegające do ciała kostiumy tancerzy, które dobrał Andrii Sukhanov, symbolizowały szczerą postawę wobec ukochanej osoby. Artyści niemalże unosili się ponad powierzchnią sceny, co z kolei wskazywało na uszlachetniającą moc uczucia. Z grupy co chwila wyłaniały się duety tancerzy w konfiguracjach ruchowych wymagających szczytowej sprawności fizycznej, afiszujących piękno miłości, a także drobne obawy i rozterki zakochanych.

Niestety, w skomplikowaną choreografię momentami wkradały się niedociągnięcia synchronizacji ruchu. Nastrój intymności zdominował jednak scenę, dzięki czemu bezsprzecznie można uznać pierwszą część spektaklu za udaną. Szczególnie urzekającym elementem widowiska były delikatne pocałunki, którymi tancerze obdarowali swoje wybranki, tuż po odegraniu całego aktu.

Carmen diametralnie różniła się od poprzedniej części baletu, zarówno temperamentem, jak i jakością widowiska. Choreografia składała się z elementów baletu, tańca współczesnego i paso doble. Głównymi bohaterami byli tytułowa Carmen, Don Jose i Micaela, których widownia poznała w lirycznej części spektaklu, a także Escamillo, kochanek uwodzicielskiej Hiszpanki. W historii istotną rolę odgrywa również Śmierć ukazana pod postacią baletnicy w czarnej sukni, która jest cieniem niemal każdego rozgrywającego się duetu, tanecznych batalii.

Warta szczególnej uwagi jest symbolika kolorów. Carmen pojawia się na scenie w krwistoczerwonej sukni i czarnym kapeluszu, ma przepiękne czarne włosy, którymi nieustannie wabi mężczyzn. Jose w białym kostiumie symbolizuje niewinność, naiwną uległość wobec zwodniczej Carmen. Ciekawą rolę odgrywa Micaela – również ubrana na biało, którą Jose opuszcza dla tytułowej bohaterki. Podczas gdy Jose rzuca się w destrukcyjne ramiona Carmen, Micaela zmuszona jest oglądać jego namiętne błagania o miłość uwodzicielki. W histerycznych afektach, raz po raz bezskutecznie próbuje przekonać ukochanego do powrotu. Escamillo natomiast, jak przystało na torreadora, pojawia się w czerwonym kostiumie. Jest on lustrzanym odbiciem charakteru Carmen – podczas gdy kokietka nęka rozjuszonego pożądaniem Jose, by następnie brutalnie odrzucić jego uczucia, Escamillo stosuje tę samą taktykę w stosunku do kochanki. Na scenie maluje się taneczny kwartet pogrążonych w niewłaściwej miłości bohaterów. Uczucie przeistacza się w obsesję – Jose nieustannie śledzi Carmen, która nie zaprzestając igraszek, wabi zahipnotyzowanego pasją głupca powabnym ruchem obiecującym miłość, a następnie niemalże siłą usuwa go ze swej drogi.

Barwne widowisko, obfitujące w buzującą namiętność, ból i tęsknotę kończy równie intensywna scena, w której Don Jose pozbawiony nadziei na odzyskanie ukochanej, zabija Carmen. Tragizm uwodzicielki ujawnia postawa Escamilla, który w chwili śmierci Carmen odrzuca brutalnie jej konające u stóp kochanka ciało i odchodzi ze sceny. Don Jose jednak cierpi najbardziej – zmuszony do pozostania przy życiu, skazany jest na egzystencję pozbawioną miłości. Stracił bowiem obydwie ukochane i już nigdy nie dostanie szansy na naprawienie tego błędu.  Obraz jego sponiewieranego ciała kończy dramatyczny balet.

 
Rachmaninow. Szczedrin… (Tragedia Don José)
 

Obsada:
I. RACHMANINOW

Solo
Agnieszka Chlebowska, Martyna Dobosz
Gabriela Gábelová (gościnnie), Katarzyna Sanocka
Eva Sklyarová (gościnnie)
Maksim Kileyeu, Pavel Pukha
Vasyl Sevastyanov (gościnnie), Mikhailo Novikov (gościnnie), Ivan Shekhautsou
Maksym Sklyar (gościnnie)

Pary
Małgorzata Dorosiewicz-Witczak, Dzina Kazyrskaya
Bożena Kowalska, Mizuki Kurosawa, Agnieszka Migała
Artem Kharchyk, Sebastian Kubacki, Adam Mośko
Maciej Pluskowski

II. CARMEN

Carmen
Agnieszka Chlebowska, Gabriela Kubacka
Eva Sklyarová (gościnnie)

Don José
Maksym Sklyar (gościnnie), Dzmitry Prokhaurau
Pavel Pukha

Escamilio
Maksim Kileyeu, Vasyl Sevastyanov (gościnnie)
Ivan Shekhautsou

Śmierć
Martyna Dobosz, Gabriela Gábelová (gościnnie)
Dzina Kazyrskaya

Micaëla
Bożena Kowalska, Agnieszka Migała, Katarzyna Sanocka
 
 
Realizatorzy:
Choreografia i reżyseria: Ondrej Šoth
Scenografia i kostiumy: Andrii Sukhanov
Spektakl powstał w koprodukcji ze Słowackim Teatrem Narodowym (Slovenské národné divadlo) w Bratysławie
 
Premiera: 23 listopada 2012

fot. archiwum Opery Krakowskiej (Sławomir Ostrowski)