W 1984 roku pojawił się Tajfun. Najlepszy kosmiczny agent tajnej organizacji szpiegowskiej Nino, któremu nawet najtrudniejsze zadania nie były straszne. W niczym nie odbiegał od zachodniego wzorca herosa komiksów science-fiction, jeśli nie liczyć jego imponującego słowiańskiego wąsa. Podobnie jak jego odpowiedniki spoza żelaznej kurtyny, był mistrzem karate i doskonałym pilotem, a także ucieleśnieniem męskości, do którego potajemnie wzdychały Maar i Kriss, partnerki z agencji. Przygody Tajfuna – pełne wartkiej akcji, laserowych strzelanin, galaktycznych pościgów i zmagań z zagrażającymi całemu kosmosowi terrorystami pokazały polskiemu czytelnikowi zupełnie inny typ komiksu – wolny od ideologicznego przekazu i pozbawiony zadań moralizatorskich. Porywający swoją sensacyjną akcją i spełniający eskapistyczne założenia zwyczajnego zrelaksowania się przy lekturze komiks z miejsca zdobył sobie wielką popularność. Dlaczego zatem prace Tadeusza Raczkiewicza nie doczekały się licznych wznowień i wydań albumowych w przeciwieństwie do innych komiksowych mistrzów z tamtego czasu?
Z pewnością jedną z przyczyn były zbliżające się przemiany ustrojowe. Ciągłe zawirowania na rynku prasowym, problemy z przydziałem papieru, a później trudne realia raczkującego kapitalizmu z początku lat dziewięćdziesiątych nie sprzyjały wielu inicjatywom wydawniczym. Nie pomagał również fakt, że Raczkiewicz mieszkał w Gubinie i w warszawskiej redakcji „Świata Młodych” pojawiał się dość rzadko.
Najpierw, w marcu zeszłego roku ukazała się przygotowana przez fanów publikacja Tadeusz Raczkiewicz: Komiksy nieznane. Niewielkich rozmiarów broszurka zawierała początek piątej księgi przygód kosmicznego agenta Nino, kilka niedokończonych projektów, a także mnóstwo szkiców i ilustracji. Pozycja, której nakład liczył sobie zaledwie 170 egzemplarzy rozeszła się w mgnieniu oka, niemal natychmiast zapewniając sobie status białego kruka i kolekcjonerskiego rarytasu, sięgającego zawrotnych cen na rynku wtórnym. Pokazała również jak wielkie jest zapotrzebowanie na komiksy Raczkiewicza. Nieco później, bo już w październiku krakowska oficyna Ongrys przygotowała reedycję znakomitej większości dzieł ojca Tajfuna. Komiksy Raczkiewicza zostały zebrane w dwóch wersjach. Jednoalbumowej Tajemnicy Czerwonego Teepee (oprócz tytułowej historii zawierającej Dwa lata wakacji i Piętnastoletniego Kapitana, Zawiszę Czarnego, Tajemnicę Kamiennego Lasu i Toma Monka oraz materiały dodatkowe) i dwualbumowej, w której osobno opublikowano adaptacje powieści Juliusza Verne`a i komiksy historyczno-fantastyczne.
Ten tematyczny rozrzut, od westernów począwszy (Tajemnica Czerwonego Teepee), przez opowieści science-fiction (Tajemnica Kamiennego Lasu), komiksy oparte na wydarzeniach historycznych (Zawisza Czarny), a na przygodowych opowieściach (Piętnastoletni Kapitan) skończywszy wskazuje na niezwykłą wszechstronność Raczkiewicza. Artysta, ze swoją dynamiczną kreską i solidnym warsztatem, czuł się dobrze w każdej z tych konwencji, choć daleko mu było do kunsztu Rosińskiego czy Wróblewskiego. Niestety, współczesnego czytelnika jego ilustracje mogą razić nieporadnymi skrótami, niedbale zarysowanym tłem czy kiepską znajomością prawideł komiksowej sztuki, choć trafiają się i takie kadry, których młodsi twórcy mogą Raczkiewiczowi pozazdrościć.
Na tym jednak historia twórczości ojca Tajfuna się nie kończy. Podobnie jak Tadeusza Baranowski czy Papcio Chmiel, Raczkiewicz nie powiedział jeszcze ostatniego słowa i pozostaje aktywnym twórcą. Wraz ze scenarzystą Piotrem Ponaczewnym stworzył „Farę – bramę do gwiazd, opowieść o miejskim kościele parafialnym w Gubinie, utrzymaną w fantastycznej konwencji. Komiks sponsorowany, ale nie pozbawiony artystycznego pomysłu.
Ja z racji swojego młodego wieku ani „Świata Młodych”, ani komiksów Raczkiewicza w swoim czasie poznać nie mogłem. Z pewnością wydawnictwo Ongrysa najbardziej ucieszy tych, którzy polowali na „ŚM”, przeczesując kolejne kioski. A co z innymi, dla których sięgnięcie po Zawiszę Czarnego i Dwa lata wakcji nie będzie oznaczało podróży sentymentalnej do czasów młodości? Nie ulega wątpliwości, że czas mocno odcisnął swoje piętno na tych pozycjach i dziś, w porównaniu z obecną komiksową produkcją, wyglądają bardzo archaicznie. Nie sądzę, aby mogły zainteresować kogoś, kto nie uważa, że polską klasykę znać warto…
Dwa lata wakacji / Zawisza Czarny i inne opowieści
Tadeusz Raczkiewicz oraz Barbara Tylicka, Piotr Ponaczewny, Wanda Krzemińska
Ongrys
09/2009