Dotychczasowe przedstawienia chorwackiego artysty pokazywane w Polsce nie tylko były o wojnie. One same były wojną, a także wojny przedmiotem. I to wojny na wszystkich poziomach – od tego najbardziej oczywistego, politycznego, poprzez relacje międzyludzkie aż po konflikty wewnętrzne, które wywoływały w widzu. Na tle znanego mi dorobku reżysera „Klątwy” spektakl z Teatru Narodowego w Mannheim wydaje się zaskakująco szczery. Chyba po raz pierwszy w Polsce nie spotykamy Frljića-trickstera, rozmowa z widzem jest bardzo na serio. Reżyser „Drugim wygnaniem” wydaje się mówić „moje sposoby walki się wypaliły, teraz powiem wprost, co mnie boli”.

Frljić z „Drugiego wygnania” to punk w średnim wieku, który z nostalgią wspomina czasy buntowniczej młodości i skarży się na permanentne niezrozumienie ze strony świata. W spektaklu można rozpoznać typowe dla tego twórcy zagrania, jak obrażanie, dionizyjskie sceny protestsongów, żonglowanie biografiami itd., ale większość z nich wydaje się wypalać jeszcze przed dojściem do punktu kulminacyjnego. Co znamienne, nie ma tu w ogóle angażowania publiczności. Jesteśmy zupełnie biernymi obserwatorami wydarzeń rozgrywających się na scenie. Czy ten zwrot to komentarz do pozycji przeciętnego Europejczyka w kontekście kryzysu uchodźczego? Być może, jednak obrana przez reżysera taktyka pozostawia spory niedosyt.