W momencie, w którym nie potrafimy odnaleźć się w coraz szybciej zmieniającym się świecie, nie potrafimy uzasadnić znaczenia naszych tradycji i wartości, nie rozumiemy i nie chcemy zrozumieć tego, co odbiega od naszych zwyczajów coraz częściej używamy siły. Siła jest widowiskowa. Siła nie wymaga myślenia. Czy to znaczy, że gwałt porządkuje świat?
Ta przewrotna teza będąca hasłem tegorocznej edycji Festiwalu to efekt diagnozy, jaką w swoich spektaklach stawiają artyści zaproszeni do udziału w Festiwalu. W opisywanym przez nich świecie gwałt o charakterze społecznym, politycznym, cielesnym czy ekonomicznym stanowi narzędzie, za pomocą którego próbuje się układać świat na nowo. Gwałt, rozumiany jako przekraczanie granic ludzkiej wolności, nie jest tutaj domeną wyłącznie władzy czy systemów politycznych, ale również narzędziem, po które coraz chętniej sięgają pojedynczy ludzie. Artyści, których będzie można spotkać w ciągu 8 festiwalowych dni, nie unikają trudnych tematów, nie boją się ukazywać naszej współczesności w jej najciemniejszych sferach. Nie gloryfikują gwałtu, nie wynoszą na piedestał katów i przestępców; ich spektakle to raczej radykalne wołanie o to, abyśmy w swoim codziennym życiu potrafili wystąpić w obronie człowieczeństwa, w obronie ludzkiej godności i wolności. Opór, odwaga, świadomość własnych granic, szacunek, równość – oto źródła ludzkiej godności i wolności, które – jak wynika ze spektakli pokazywanych na Festiwalu – pozwalają mieć nadzieję, że nawet jeśli gwałt porządkuje świat, to w takim porządkowaniu świata nie musimy uczestniczyć.
O tym, jak trudna jest walka o swoją godność i niezależność w świecie, w którym jednocześnie „boimy się zła i dajemy się uwieść jego fascynującej sile” opowiadają zaproszeni na Festiwal artyści. Są wśród nich zarówno artyści o ugruntowanej międzynarodowej pozycji, którzy podejmując trudne tematy od lat kwestionują zbyt dobre samopoczucie swoich widzów (Johan Simons, Brett Bailey, Krzysztof Warlikowski, Krystyna Meissner, Grzegorz Bral, Maja Kleczewska, Wojtek Klemm, Angelika Liddel), jak i ci młodzi, którzy choć znajdują się na początku swej artystycznej drogi, potrafią w bezkompromisowy sposób opowiadać o tym, co budzi ich niezgodę (Luis Pardo, Gabina Rodriguez, Gabor Goda, Paweł Szarek). Dzięki obecności na Festiwalu Homayuna Ghanizadeka, Bretta Baileya, Jennifer Capraru, a także Luisa Pardo i Gabiny Rodriguez będziemy mogli spojrzeć na współczesność z innej, pozaeuropejskiej perspektywy kulturowej. 16 spektakli, 3 kontynenty, 14 reżyserów - to wyjątkowy wielogłos o współczesnym teatrze i rzeczywistości.
Idąc za myślą Susan Sontag, która w Widoku cudzego cierpienia stwierdziła, że „bycie widzem cudzych nieszczęść jest jednym z najbardziej charakterystycznych przeżyć współczesności”, VII edycja Festiwalu Dialog – Wrocław stawia sobie za cel odpowiedzieć na pytanie o to, czy bierne patrzenie na porządkowanie świata czyni nas współodpowiedzialnymi za gwałt jego współuczestnikami. W odpowiedzi na to pytanie pomoże nam osiem głównych tematów Festiwalu, opowiedzianych przez 16 zaproszonych na Festiwal przedstawień.
Sarah Kane
OCZYSZCZENI/ŁAKNĄĆ/4.48 PSYCHOSIS
Munchner Kammerspiele, Monachium - Niemcy
reżyseria: Johan Simons
czas trwania: 205 minut (jedna przerwa)
grane: 11.10, godz. 17:00; 12.10, godz. 19:00 – Teatr Polski / Duża Scena
Spektakl Simonsa to złożona z trzech dramatów Sarah Kane opowieść o przypadkowości zła, w której szczególnie dojmująca jest „niewinność” przemocy. Bohaterowie Simonsa to ludzie, którzy bawią się w przemoc, tracąc po drodze świadomość konsekwencji, do jakich może to doprowadzić. Oczyszczonych holenderski reżyser przenosi na plac zabaw, w Łaknąć skupia się na poetyckiej sile dramatu Kane, a w 4.48 Psychosis oddaje scenę we władanie jednostce, której sens istnienia opiera się na nieustannym mówieniu o własnym cierpieniu. I chociaż Simons nie próbuje szukać połączeń między Oczyszczonymi, Łaknąć i 4.48 Psychosis, to jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że te trzy zestawione ze sobą teksty stają się konsekwentnie budowaną narzędziami sceny przypowieścią o powolnym rozpadzie świata.
Homayun Ghanizadeh
ANTYGONA
Teatr R.A.A.A.M., Tallin - Estonia
reżyseria: Homayun Ghanizadeh
czas trwania: 95 minut (bez przerwy)
grane: 11.10, godz. 19:00; 12.10, godz. 18:00 – Centrum Technologii Audiowizualnych / Mała Hala
Spektakl Homayuna Ghanizadeha, choć wychodzi od starogreckiego i dramatu Sofoklesa, niewiele ma wspólnego z inscenizacjami Antygony, do których przywykliśmy w Europie; nad przedstawieniem dominuje perspektywa islamu, a przede wszystkim sytuacja, w jakiej znajdują się w tym kraju kobiety.
Pedro Calderon de la Barca
ŻYCIE TO SEN
Teatr współczesny, Szczecin - Polska
reżyseria: Wojtek Kleem
czas trwania: 130 minut (bez przerwy)
grane: 11.10, godz. 19:00; 12.10, godz. 21:00 – Stara Zajezdnia Tramwajowa
Sen w spektaklu Wojtka Klemma to nowa utopia, która każdej ludzkiej jednostce, bez względu na jej pochodzenie i status, pozwala śnić o lepszej rzeczywistości społecznej. U Calderóna sen był ucieczką, u Klemma staje się natomiast dowodem na to, że świat, w którym żyjemy, nie jest wcale jedynym możliwym i najlepszym z dostępnych. Włączając w swoją sceniczną wypowiedź fragmenty tekstów Heinera Müllera i Slavoja Žižka, Klemm – pozostając wiernym oryginałowi – przenosi dramat Calderóna w obszar rozważań o kondycji współczesnego świata.
Angélica Liddell
JA NIE JESTEM ŁADNA
Atra Bilis Teatro, Madryt - Hiszpania
reżyseria, scenografia i kostiumy: Angélica Liddell
czas trwania: 60 minut (bez przerwy)
grane: 13.10, godz. 18:00; 14.10, godz. 19:00 – Teatr Polski / Scena na Świebodzkim
Spektakl-protest hiszpańskiej performerki Angéliki Liddell, która swoją sceniczną obecność opiera na prostych, lecz niezwykle intensywnych działaniach. W trakcie 60 minut przedstawienia oglądamy Liddell, która tańczy, pije, kaleczy się, śmieje się, miota przekleństwa. Ten zestaw prostych gestów w połączeniu z poetyckimi tekstami autorstwa Liddell układa się w niezwykle klarowną wypowiedź artystki, która w bezkompromisowy sposób ujawnia opresyjność współczesnej kultury, zdominowanej przez powszechną przemoc seksualną wobec kobiet. Angélica Liddell to bez wątpienia jedno z najważniejszych objawień w światowym teatrze ostatnich lat.
Agata Duda-Gracz
JA, PIOTR RIVIERE, SKOROM JUŻ ZASZLACHTOWAŁ SIEKIEROM SWOJĄ MATKĘ, SWOJEGO OJCA, SIOSTRY SWOJE, BRATA SWOJEGO I WSZYSTKICH SĄSIADÓW SWOICH...
Teatr Muzyczny Capitol, Wrocław - Polska
scenariusz, reżyseria, scenografia i kostiumy: Agata Duda-Gracz
czas trwania: 230 minut (jedna przerwa)
grane: 13.10, godz. 20:00 – Teatr Muzyczny Capitol / Duża Scena
Ja, Piotr Rivere, skorom już zaszlachtował siekieron swoją matkę, swojego ojca, siostry swoje, brata swojego i wszystkich sąsiadów swoich… to autorskie przedstawienie Agaty Dudy-Gracz, inspirowane opisanymi przez Michela Foucaulta wydarzeniami, jakie rozegrały się w 1835 roku w pewnej normandzkiej wsi. Agata Duda-Gracz pisze własną wersję historii dzieciobójcy Piotra Rivière’a, który w jej spektaklu morduje całą wioskę. Widzowie są tutaj nie tylko świadkami kaźni, ale również uczestnikami rozprawy sądowej, stając się częścią naznaczonej gwałtem i zbrodnią społeczności.
William Shakespeare
KROL LEAR
Munchner Kammerspiele, Monachium - Niemcy
reżyseria: Johan Simons
czas trwania: 210 minut (jedna przerwa)
grane: 14.10, godz. 20:00; 15.10, godz. 19:00 – Teatr Polski / Duża Scena
Przygotowując Króla Leara, Johan Simons skupił się na próbie odpowiedzi na pytanie o znaczenie życia i cierpienia, źródło ludzkiego buntu. Lear Simonsa to już nie król, który przebiera się w łachmany, lecz bogaty chłop z kompleksem władzy i autorytetu. Tak jak u Shakespeare’a proces tracenia zmysłów przez starego króla odbijał się w szaleństwie natury, tak u Simonsa natura staje się obezwładniającą siłą, zdolną pochłonąć wszystko, co sprzeciwia się jej prawom.
Na podstawie „Króla Leara” Williama Shakespeare’a
PIEŚNI LEARA
Teatr Pieśni Kozła, Wrocław - Polska
adaptacja i reżyseria: Grzegorz Bral
czas trwania: 70 minut (bez przerwy)
grane: 14.10, godz. 17:30 – Teatr Pieśń Kozła
Pieśni Leara nie są linearną opowieścią. Grzegorz Bral wybrał kluczowe sceny z Króla Leara, które posłużyły za inspiracje do opowiadania historii za pomocą słów, gestów i muzyki. Każda pieśń jest punktem wyjścia do kolejnego „dramatycznego poematu”. W spektaklu tym kluczową rolę odgrywa muzyka, która funkcjonuje w spektaklu na równych prawach z obecnymi na scenie aktorami. Oparte na chorałach gregoriańskich kompozycje wybitnego korsykańskiego muzyka Jeana-Claude’a Acquavivy przeplatają pieśni Macieja Rychłego powstałe na bazie koptyjskiej Ewangelii św. Tomasza. Przedstawienie zrobiło furorę na zeszłorocznym festiwalu w Edynburgu.
Brett Bailey
EXHIBIT B
Third World Bunfight, Kapsztad – Republika Południowej Afryki
reżyseria, scenografia i kostiumy: Brett Bailey
czas trwania: 240 minut (jedna przerwa 40 minut dla performerów)
grane: 13.10, godz. 20:00; 14.10, godz. 18:00; 15.10, godz. 15:00 – Browar Mieszczański
Exhibit B to próba rozliczenia się z dziedzictwem europejskiego kolonializmu, bezkompromisowe oskarżenie wobec zachodniej cywilizacji, która promując zasady demokracji, równości i akceptacji dla odmienności, nadal niechętnie spogląda w swoją przeszłość. Bailey odtwarza na scenie popularną na przełomie XIX i XX wieku wystawę osobliwości, składającą się z przywiezionych z afrykańskich kolonii „dzikich”. Spektakl Baileya budzi skrajne emocje. Zmusza również do odpowiedzenia sobie na pytanie, czy aby na pewno „ludzkie ogrody zoologiczne”, naukowy rasizm i potworności popełnione w Afryce czasów kolonializmu to zupełnie zamknięty rozdział.
Sarah Kane
OCZYSZCZENI
Teatr Rozmaitości, Warszawa - Polska
reżyseria: Krzysztof Warlikowski
czas trwania: 160 minut (bez przerwy)
grane: 14.10, godz. 19:00; 15.10, godz. 20:00 – Wrocławski Teatr Współczesny / Duża Scena
Oczyszczeni w inscenizacji Krzysztofa Warlikowskiego to w polskim teatrze spektakl kultowy. Zdaniem Romana Pawłowskiego „Przedstawienie Warlikowskiego to wydarzenie wykraczające poza teatr. Zmienia wartość takich słów, jak przemoc, miłość, ból i śmierć. Jest podróżą do wnętrza współczesnego człowieka, który nie potrafi opanować swoich własnych demonów. Seansem oczyszczającej psychoanalizy, po której i teatr, i życie już nie są takie same”.
Lagartijas Tiradas al Sol
ODGŁOSY POŻARU
Lagartijas Tiradas al Sol, Mexico City - Meksyk
reżyseria: Luisa Pardo, Gabino Rodriguez
czas trwania: 90 minut (bez przerwy)
grane: 14.10, godz. 17:00; 15.10, godz. 17:00; 16.10, godz. 20:00 – Wrocławski Teatr Współczesny / Scena na Strychu
Odgłosy pożaru, nazwane przez twórców „dokumentem scenicznym”, to wnikliwe studium najnowszej historii Meksyku, opanowanej w latach 60. i 70. przez krwawe akcje bojówek guerillas. Działania zbrojnego ruchu oporu są tu filtrem, przez który młodzi Meksykanie bacznie przyglądają się nie tylko czasom minionym, ale też swojej współczesności. Jakie dziedzictwo młode pokolenia zastają po swoich rodzicach? Kim byli ich przodkowie? O co walczyli? Co w XXI wieku oznacza rebelia? To tylko niektóre padające w tym spektaklu pytań.
Coleen Wagner
POMNIK
Isoko Theatre, Kigali - Rwanda
reżyseria i scenografia: Jennifer Herszman Capraru
czas trwania: 85 minut (bez przerwy)
grane: 14.10, godz. 20:00; 15.10, godz. 19:00; 16.10, godz. 17:00 – ATM / Małe Studio
Przedstawienie Jennifer Capraru łączy bardzo prostą i oszczędną inscenizację ze wstrząsającą historią. Młody żołnierz oskarżony o udział w ludobójstwie otrzymuje szansę odkupienia swoich win. Czy jednak w spotkaniu ze swoją ofiarą będzie potrafił przeprosić, wziąć na siebie winę za – jak sam mówi – „wykonywaną z najwyższą pieczołowitością pracę”? Pomnik to nie tylko niezwykle precyzyjna analiza psychiki kata i ofiary. To także spektakl-wyrzut sumienia dla zachodniego świata, który bezczynnie patrzył na rzeź dokonującą się w 1994 roku w Rwandzie.
William Shakespeare
BURZA
Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz - Polska
reżyseria: Maja Kleczewska
czas trwania: 150 minut (bez przerwy)
grane: 17.10, godz. 13:30 – Stara Zajezdnia Tramwajowa
Maja Kleczewska po raz kolejny poszukuje nowych narzędzi w pracy z aktorami. Przygotowując Szekspirowską Burzę, posłużyła się terapeutyczną metodą „ustawień rodzinnych” Berta Hellingera. Oznacza to, że aktorzy w trakcie prób stawali się członkami rodzin poszczególnych bohaterów dramatu Shakespeare’a i w trakcie transowych seansów próbowali zrozumieć łączące ich relacje. Burza to bez wątpienia jedno z najpiękniejszych wizualnie spektakli Kleczewskiej, z olśniewającą sceną prawdziwej burzy piaskowej.
Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński, Szczepan Orłowski
KABARET WARSZAWSKI
Nowy Teatr, Warszawa - Polska
reżyseria: Krzysztof Warlikowski
czas trwania: 270 minut (jedna przerwa)
grane: 16.10, godz. 19:00; 17.10, godz. 20:00 – Centrum Technologii Audiowizualnych / Mała Hala
W Kabarecie warszawskim Krzysztof Warlikowski postanowił zestawić ze sobą dwie – wydawałoby się – nieprzystające do siebie rzeczywistości. Okazuje się jednak, że Niemcy czasów Republiki Weimarskiej, w których władzę stopniowo przejmują faszyści, oraz Nowy Jork po 11 września 2001 roku mają ze sobą przerażający punkt styczny. Warlikowski pokazujemy, że momenty przejściowe, chwile kryzysu, w których dochodzi do podważenia nienaruszalnych zasad społecznego funkcjonowania wyzwalają najbardziej ukryte i wyparte lęki, seksualne fobie i niespełnienia. Gdzie kończy się nasza wolność, a zaczyna zniewolenie? To jedno z pytań pobrzmiewających nad najnowszym spektaklem Krzysztofa Warlikowskiego, który stał się jedną z najgłośniejszych produkcji tegorocznego festiwalu w Awinionie.
Katarzyna Chlebny
MACABRA DOLOROSA ALBO REWIA DADA W 14 PIOSENKACH Z MONOLOGAMI
Teatr Nowy, Kraków - Polska
reżyseria, scenografia i kostiumy: Paweł Szarek
czas trwania: 90 minut (bez przerwy)
grane: 17.10, godz. 17:00; 18.10, godz. 17:00 – Wrocławski Teatr Współczesny / Scena na Strychu
Czy można zrobić „rewię dada w 14 piosenkach z monologami”, której bohaterkami są dzieciobójczynie, postacie historyczne (jak Magda Goebbels), mityczne (jak Medea) oraz te, które we współczesnej Polsce kanalizują w sobie nienawiść społeczną (Katarzyna W.)? Spektakl nie ocenia, nie oferuje wyroków, nie zajmuje pozycji moralnych. Stara się spojrzeć z dystansu i zrozumieć, dlaczego kobieta zabija własne dziecko. To przedstawienie to niezwykle odważna i szczera wypowiedź Katarzyny Chlebny, aktorki, autorki tekstu i matki.
Krystyna Meissner
HOPLA, ŻYJEMY!
Wrocławski Teatr Współczesny, Wrocław - Polska
scenariusz i reżyseria: Krystyna Meissner
czas trwania: 90 minut (bez przerwy)
grane: 18.10, godz. 19:15 – Wrocławski Teatr Współczesny / Duża Scena
Hopla, żyjemy! to wstrząsająca w swojej bezkompromisowości opowieść o starości, próba przełamania społecznego tabu w mówieniu o podstawowych prawach, których nastawione konsumpcjonistycznie społeczeństwo odmawia osobom starszym. W spektaklu inspirowanym Miłością w czasach zarazy Krystyna Meissner przywraca starości jej godność i daje osobom starszym prawo do mówienia we własnym imieniu. Bohaterowie Meissner nie godzą się na marginalizację i konsekwentnie walczą o to, aby bez wstydu i powszechnego zażenowania móc opowiadać o potrzebie miłości, cielesnej bliskości i trapiącej ich samotności
Gabor Goda z zespołem
SALON ULISSESA
Artus Company, Węgry
reżyseria i scenografia: Gabor Goda
czas trwania: 80 minut (bez przerwy)
grane: 17.10, godz. 19:00; 18.10, godz. 14:00 i 17:00 – Teatr Polski / Scena na Świebodzkim
Salon Ulissesa to wyjątkowy spektakl, w którym jednym z głównych bohaterów jest teatr – rozumiany jako miejsce spotkania, przestrzeń, gdzie odbywa się niekończąca się wędrówka między sceną a widownią. Węgierscy artyści otaczają swojego widza troską, patrzą na niego, myślą o nim, a wszystko po to, aby pomóc mu odnaleźć w sobie Ulissesa, słynnego wędrowca, który rzekomo gdzieś głęboko drzemie w każdym z nas.
Poza spektaklami tradycyjnie odbędą się również spotkania z artystami i intelektualistami, z którymi rozmawiać będzie się nie tylko o teatrze ale przede wszystkim o wizji współczesności, którą pokazują w swoich spektaklach zaproszeni na Festiwal reżyserzy. Wśród gości festiwalu znajdą się m.in. Philip Zimbardo, Magdalena Środa, Kazimiera Szczuka, Kinga Dunin, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Jacek Żakowski, Dariusz Kosiński, Wojciech Jagielski, Wojciech Tochman i Piotr Pacewicz.
Cena karnetu obejmującego wszystkie spektakle Festiwalu to 350 zł; cena jednego biletu branżowego to 40 zł
strona Festiwalu Dialog - Wrocław (www.dialogfestival.pl)
reżyseria, scenografia i kostiumy: Paweł Szarek
czas trwania: 90 minut (bez przerwy)
grane: 17.10, godz. 17:00; 18.10, godz. 17:00 – Wrocławski Teatr Współczesny / Scena na Strychu
Czy można zrobić „rewię dada w 14 piosenkach z monologami”, której bohaterkami są dzieciobójczynie, postacie historyczne (jak Magda Goebbels), mityczne (jak Medea) oraz te, które we współczesnej Polsce kanalizują w sobie nienawiść społeczną (Katarzyna W.)? Spektakl nie ocenia, nie oferuje wyroków, nie zajmuje pozycji moralnych. Stara się spojrzeć z dystansu i zrozumieć, dlaczego kobieta zabija własne dziecko. To przedstawienie to niezwykle odważna i szczera wypowiedź Katarzyny Chlebny, aktorki, autorki tekstu i matki.
Krystyna Meissner
HOPLA, ŻYJEMY!
Wrocławski Teatr Współczesny, Wrocław - Polska
scenariusz i reżyseria: Krystyna Meissner
czas trwania: 90 minut (bez przerwy)
grane: 18.10, godz. 19:15 – Wrocławski Teatr Współczesny / Duża Scena
Hopla, żyjemy! to wstrząsająca w swojej bezkompromisowości opowieść o starości, próba przełamania społecznego tabu w mówieniu o podstawowych prawach, których nastawione konsumpcjonistycznie społeczeństwo odmawia osobom starszym. W spektaklu inspirowanym Miłością w czasach zarazy Krystyna Meissner przywraca starości jej godność i daje osobom starszym prawo do mówienia we własnym imieniu. Bohaterowie Meissner nie godzą się na marginalizację i konsekwentnie walczą o to, aby bez wstydu i powszechnego zażenowania móc opowiadać o potrzebie miłości, cielesnej bliskości i trapiącej ich samotności
Gabor Goda z zespołem
SALON ULISSESA
Artus Company, Węgry
reżyseria i scenografia: Gabor Goda
czas trwania: 80 minut (bez przerwy)
grane: 17.10, godz. 19:00; 18.10, godz. 14:00 i 17:00 – Teatr Polski / Scena na Świebodzkim
Salon Ulissesa to wyjątkowy spektakl, w którym jednym z głównych bohaterów jest teatr – rozumiany jako miejsce spotkania, przestrzeń, gdzie odbywa się niekończąca się wędrówka między sceną a widownią. Węgierscy artyści otaczają swojego widza troską, patrzą na niego, myślą o nim, a wszystko po to, aby pomóc mu odnaleźć w sobie Ulissesa, słynnego wędrowca, który rzekomo gdzieś głęboko drzemie w każdym z nas.
Poza spektaklami tradycyjnie odbędą się również spotkania z artystami i intelektualistami, z którymi rozmawiać będzie się nie tylko o teatrze ale przede wszystkim o wizji współczesności, którą pokazują w swoich spektaklach zaproszeni na Festiwal reżyserzy. Wśród gości festiwalu znajdą się m.in. Philip Zimbardo, Magdalena Środa, Kazimiera Szczuka, Kinga Dunin, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Jacek Żakowski, Dariusz Kosiński, Wojciech Jagielski, Wojciech Tochman i Piotr Pacewicz.
Cena karnetu obejmującego wszystkie spektakle Festiwalu to 350 zł; cena jednego biletu branżowego to 40 zł
strona Festiwalu Dialog - Wrocław (www.dialogfestival.pl)