13. edycję Festiwalu Filmu Niemego zainauguruje pokaz ukraińskiego filmu Cwaniak z 1929 roku oraz legendarnego Gabinetu Doktora Caligari (1920). Drugiego dnia festiwalu uczestnicy zobaczą amerykański dramat Życie zaczyna się jutro (Doki Nowego Jorku) (1928), zrekonstruowaną w 2010 roku i odnowioną wersję Metropolis (1927) oraz współczesnego, Oscarowego Artystę (2011). Filmy trzeciego dnia to polskie tytuły: odnowiony i udźwiękowiony Pan Tadeusz (1928), film Michała Waszyńskiego Kult ciała. Rapsodia miłości (1930) oraz wybór dzieł Władysława Starewicza, wirtuoza poklatkowego filmu lalkowego. W ostatnim dniu widzowie zaproszeni zostaną w dokumentalną podróż po Krakowie sprzed 100 lat, uwiecznionym przez pionierów polskiego kina. Wezmą również udział w pokazie nieznanego w Polsce filmu Carla Theodora Dreyera Naznaczeni (1922) oraz dokumentu o wyprawie na Biegun Południowy - The Great White Silence (1924), który zamknie tegoroczną edycję festiwalu.
Muzykę na żywo do prezentowanych w trakcie festiwalu filmów wykonają: improwizujący polski duet SzaZa; czeski akustyczno-elektroniczny zespół DVA; jeden z najlepszych krajowych zespołów gitarowych, Kristen; jazzujące trio Levity; twórca klimatycznych ambientowych dźwięków, Pleq; eklektyczny zespół Frá leikskóla; kompozytor, muzykolog i multiinstrumentalista, Marcin Pukaluk; eksperymentator Maciej Cierliński (znany jako Maćko Korba) wraz z perkusistą Pawłem Szpurą; ulubiony taper Krakowa, Lesław Lic, oraz przyjaciel festiwalu, kompozytor muzyki filmowej, Adrian Konarski, któremu towarzyszyć będzie Dominik Klimczak.
W ramach 13. Festiwalu Filmu Niemego odbędzie się specjalna edycja cyklu Baranki Dzieciom (dwudniowe Baranki w niemym kinie) oraz afterparty w Klubie Re, gdzie wystapią Piernikowski Sam – Etamski Sam – Piernikowski/Etamski Razem we Dwóch w hipnotyczno-tanecznym show pod tytułem 3 w 1.
Specjalnym wydarzeniem towarzyszącym Festiwalowi będzie oparty na fragmentach niemych filmów mapping na wewnętrznej fasadzie Pałacu Pod Baranami, który zostanie zaprezentowany w sobotni i niedzielny wieczór, między seansami filmowymi. Mapping przygotowują: Julie Land, Natalia Magdziak, Dorota Tylka.
13. Festiwal Filmu Niemego
„Szczęśliwa trzynastka”
Kino Pod Baranami
6-9 grudnia 2012
PROGRAM:
czwartek, 6 grudnia
18.00 CWANIAK | SKHURNYK | SELF-SEEKER
reż. Mikołaj Szpikowski, Ukraina 1929, 77’
muzyka na żywo | live music: Marcin Pukaluk (PL)
21.00 GABINET DOKTORA CALIGARI | DAS CABINET DES DR. CALIGARI | THE GABINET OF DR. CALIGARI
reż. Robert Wiene, Niemcy 1920, 71'
muzyka na żywo | live music: DVA (CZ)
piątek, 7 grudnia
18.00 ŻYCIE ZACZYNA SIĘ JUTRO (DOKI NOWEGO JORKU) | THE DOCKS OF NEW YORK
reż. Josef von Sternberg, USA 1928, 75’
muzyka na żywo | live music: Konarski & Dominik Klimczak (PL)
21.00 ARTYSTA | THE ARTIST
reż. Michel Hazanavicius, Francja 2011, 100’
muzyka na żywo | live music: Levity (PL)
23.00 METROPOLIS [RECONSTRUCTED & RESTORED] | METROPOLIS
reż. Fritz Lang, Niemcy 1927, 147’
(pełna, zrekonstruowana w 2010 roku i odnowiona wersja filmu, kopia udźwiękowiona)
sobota, 8 grudnia
15.00 PAN TADEUSZ | PAN TADEUSZ
reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928, 120’
(zrekonstruowana, odnowiona i udźwiękowiona wersja filmu)
15.30 - 17.00 BARANKI W NIEMYM KINIE I: POCZĄTKI KINA
Spotkanie odsłaniające przed najmłodszymi widzami historię kina. Dzieci dowiedzą się co nieco na temat tego, jakimi metodami posługiwali się twórcy pierwszych produkcji filmowych. Poznają także kluczowe postaci kina niemego. Wraz ze Sztukolotnią spróbują stworzyć pierwsze optyczne urządzenia wykorzystywane przez pionierów kina (camera obscura, laterna magica czy fotoplastikon).
Na warsztaty zapraszamy dzieci w wieku od 6 do 12 lat.
Zapisy: ola@kinopodbaranami.pl
18.00 SZAZA GRA STAREWICZA | SZAZA PLAYS STAREWICZ
zestaw filmów krótkich
reż. Władysław Starewicz, Rosja/Francja, 1912-1933, 60’
muzyka na żywo | live music: SzaZa (PL)
21.00 KULT CIAŁA (RAPSODIA MIŁOŚCI) | THE CULT OF THE BODY
reż. Michał Waszyński, Polska/Austria 1930, 56’
muzyka na żywo | live music: Kristen (PL)
22.00 AFTERPARTY 3 W 1! w klubie RE
Piernikowski Sam - Etamski Sam - Piernikowski/Etamski Razem we Dwóch, czyli hipnotyczno-taneczny szoł pod tytułem 3 w 1!
Klub RE (ul. Św. Krzyża 4)
niedziela, 9 grudnia
11.00 - 13.00 BARANKI W NIEMYM KINIE II: MUZYKA W NIEMYM KINIE
muzyka na żywo | live music: Lesław Lic (PL) // Frá leikskóla (PL)
O muzyce w kinie niemym opowie dzieciom gość specjalny – jeden z najstarszych krakowskich taperów, pianista Lesław Lic. Zaprezentuje też swoje umiejętności. Następnie zespół Frá leikskóla z uwielbianym przez barankowych Widzów Mateuszem Sarapatą (warsztaty bębniarskie), zaprezentuje muzykę do filmu niemego stowrzoną specjalnie na tą okazję. Na zakończenie wraz z Frá leikskóla dzieci spróbują przygotować i wykonać akompaniament do krótkiego fragmentu filmu.
16.00 FILMOWE OBRAZY STAREGO KRAKOWA | FILM IMAGES OF OLD KRAKOW
reż. VARIA, Polska, 1913-1929, 64’
muzyka na żywo | live music: Lesław Lic (PL)
- pokaz pod patronatem Filmoteki Narodowej w Warszawie
18.00 NAZNACZENI | DIE GEZEICHNETEN | LOVE ONE ANOTHER
reż. Carl Theodor Dreyer, Niemcy 1922, 95’
muzyka na żywo | live music: Maćko Korba & Paweł Szpura (PL)
21.00 THE GREAT WHITE SILENCE | THE GREAT WHITE SILENCE
reż. Herbert G. Ponting, Wielka Brytania 1924, 108’
muzyka na żywo | live music: Pleq (PL)
Wszyskie filmy prezentowane będą z polskimi i angielskimi napisami.
(wyjątek: Pan Tadeusz - polska wersja językowa)
BILETY:
- pokazy filmów z muzyką na żywo
22 zł (normalny)
16 zł (ulgowy)
14 zł (senior)
- pokazy filmów udźwiękowionych
18 zł (normalny)
14 zł (ulgowy)
12 zł (senior)
KARNET (11 filmów)
Bilet w karnecie - tylko 9 zł!
Baranki w niemym kinie: 12 zł
O FILMACH:
ARTYSTA | THE ARTIST
reż. Michel Hazanavicius, Francja 2011, 100’
Zdobywca ponad czterdziestu nagród na zeszłorocznych festiwalach filmowych oraz zwycięzca oscarowej gali – laureat pięciu Oscarów, w tym za najlepszy film roku.
Artysta to budzący zachwyt krytyki i miłośników kina, namiętny romans i sentymentalna podróż do złotego okresu kinematografii. Po mistrzowsku łączy klasyczną, czarno-białą poetykę ze zrozumieniem oczekiwań nowoczesnego widza. To akcja, śmiech i łzy oraz wbrew pozorom, wycieczka do niezwykle barwnego świata…
Opowieść dzieje się pod koniec lat 20. XX wieku, w czasie przełomu dźwiękowego w filmie. Koniec kina niemego był równocześnie końcem karier wielu gwiazd, będących u szczytu popularności. Czy słynny aktor George Valentin podzieli los „wielkich zapomnianych”? Czy płomienne uczucie, które wybuchnie między nim a początkującą tancerką Peppy Miller zainspiruje go do walki o miejsce w świecie „nowego” Hollywood i ocali przed zapomnieniem oddanej kiedyś publiczności?
CWANIAK | SKHURNYK | SELF-SEEKER
reż. Mikołaj Szpikowski, Ukraina 1929, 77’
Komediodramat z 1929 roku, przewodnik po ideologii radzieckiej lat 20. Groteskowy portret człowieka tamtych czasów, który stara się funkcjonować podczas wojny domowej, pomiędzy „czerwonymi”, „białymi” i „anarchistami”. Cwaniak byłby z pewnością hitem, ale zaraz po oficjalnej premierze został zdjęty z ekranów przez cenzurę. Film przez długie lata uznawano za zaginiony, dopiero w tym roku został odrestaurowany.
Spokojne życie przedsiębiorczego mieszkańca Kijowa – Apollona Szmygujewa – zakłóca wybuch wojny domowej w Rosji. Bohater postanawia przeczekać ten ciężki okres na południu Ukrainy. W podróż udaje się na wielbłądzie. Po drodze zostaje złapany przez bolszewików, którzy konfiskują mu rzeczy oraz wielbłąda na potrzeby rewolucji. Dzięki swej przebiegłości Apollon staje na czele miejscowego komisariatu, jednak jego nowej karierze zagraża własna chciwość...
FILMOWE OBRAZY STAREGO KRAKOWA | FILM IMAGES OF OLD KRAKOW
zestaw filmów krótki
W tym roku zapraszamy Widzów Festiwalu Filmu Niemego na podróż w czasie do Krakowa sprzed 100 lat. Pionierzy polskiego filmu dokumentalnego uwiecznili dla nas na taśmie filmowej zarówno ważne wydarzenia, takie jak obchody setnej rocznicy śmierci ks. Józefa Poniatowskiego czy procesję Bożego Ciała, jak i codzienność królewskiego miasta. Będziemy spacerować po krakowskich plantach i Lasku Wolskim z początku XX wieku. Sprawdzimy, jak wówczas działała gazownia miejska, zajrzymy do Ojcowa; wybierzemy się na przejażdżkę Krakowską Miejską Koleją Elektryczną. I damy się ponieść magii krakowskiej księżycowej nocy.
ZIMA W LESIE WOLSKIM, Polska 1928, 3’
W KSIĘŻYCOWĄ NOC, Polska 1928, 2’
OBCHODY 100 ROCZNICY ŚMIERCI KS. J. PONIATOWSKIEGO 1913, Polska 1913, 3’
KRAKOWSKIE BRACTWO KURKOWE, Polska 1928-1929, 3’
PROCESJA BOŻEGO CIAŁA W KRAKOWIE, Polska 1929, 8’
Z DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADU OCZYSZCZANIA, Polska 1928, 3’
PLANTY KRAKOWSKIE, reż. Szczęsny Mysłowicz, Polska 1929, 8’
KRAKOWSKA MIEJSKA KOLEJ ELEKTRYCZNA, reż. Szczęsny Mysłowicz, Polska 1929, 6’
OJCÓW, Polska 1928, 9’
KRAKÓW, Polska 1927, 4’
GAZOWNIA MIEJSKA W KRAKOWIE, Polska 1929, 12’
GABINET DOKTORA CALIGARI | DAS CABINET DES DR. CALIGARI
reż. Robert Wiene, Niemcy 1920, 71'
Kamień milowy w dziejach horroru i zarazem czołowy przedstawiciel ekspresjonizmu. Utrzymana w klimacie fantastycznego koszmaru, alegoryczna historia o demonicznym doktorze Caligarim i somnambuliku Cezarze.
Alan odwiedza gabinet tajemniczego doktora Caligari, w którym wróż Cesare przepowiada, że Alan pożyje jeszcze tylko do zmroku. Faktycznie, mężczyzna zostaje zamordowany, a wróżbita staje się głównym podejrzanym. Cesare ucieka przed pragnącym go zlinczować tłumem, ale w końcu umiera z wyczerpania. Sprawę w swoje ręce postanawia wziąć Francis, przyjaciel Alana, który domyśla się, że za całą sprawą stoi tajemniczy doktor Caligari.
THE GREAT WHITE SILENCE | THE GREAT WHITE SILENCE
reż. Herbert G. Ponting, Wielka Brytania 1924, 108’
Niezwykły film dokumentujący nieudaną brytyjską ekspedycję na Biegun Południowy kierowaną przez kapitana Roberta Falcona Scotta w latach 1910-1913. Obraz został odnowiony przez ekspertów z British Film Institute w Londynie, którzy przy użyciu najnowszych technik cyfrowych i fotochemicznych przywrócili kadrom wyrafinowane kolory oryginału.
Sto lat temu Brytyjska Ekspedycja na Arktykę prowadzona przez kapitana Roberta Falcona Scotta zorganizowała wyprawę na Biegun Południowy. Herbert Ponting dołączył do załogi kapitana Scotta jako oficjalny dokumentalista. Zdjęcia, które wówczas wykonał, po dziś dzień rozpalają wyobraźnię widzów. Ponting sfilmował niemal każdy aspekt ekspedycji: pracę naukową, życie w obozie oraz lokalną faunę, w tym pingwiny Adeli. To, czego nie mógł sfilmować, zuchwale odtworzył po powrocie do domu. Ponting udokumentował również przygotowania do wyprawy i gromadzenie ekwipunku, dając wyobrażenie, z czym uczestnicy ekspedycji musieli się zmierzyć. Materiał filmowy został ostatecznie zmontowany w 1924 roku w fascynującą, pełną żywych barw całość.
KULT CIAŁA (RAPSODIA MIŁOŚCI) | THE CULT OF THE BODY
reż. Michał Waszyński, Polska/Austria 1930, 56’
Drugi film w karierze młodego Michała Waszyńskiego jest adaptacją skandalizującej jak na swoje czasy powieści erotyczno-psychologicznej Mieczysława Srokowskiego pt. „Kult ciała. Dziennik człowieka samotnego”. Ta polsko-austriacka koprodukcja realizowana m. in. w Warszawie, Budapeszcie i Wiedniu zyskała międzynarodowe uznanie, zdobywając Złoty Medal na festiwalu filmowym w Nicei. Film został odnaleziony w Królewskim Archiwum Filmowym w Brukseli.
Rzeźbiarz Czesław poznaje piękną Hankę, w której odnajduje idealny model do swojej rzeźby „Nowa Wenus”. W czasie pracy rodzi się między nimi gwałtowna, niezrównana i zakazana miłość. Hanka jest bowiem narzeczoną barona Stumberga, przyjaciela Czesława. Rozgniewany Stumberg zabiera Hankę w podróż po Europie, a Czesław szuka zapomnienia w alkoholu. Nawet wielki sukces arcydzieła rzeźbiarza nie pomaga mu wyjść z rozpaczy. Hanka jednak nie może zapomnieć o ukochanym. Gdy Czesław wraca do swojego atelier, zastaje tam utęsknioną kochankę.
METROPOLIS [RECONSTRUCTED & REMASTERED] | METROPOLIS
reż. Fritz Lang, Niemcy 1927, 147’ (kopia udźwiękowiona)
Zawierająca ponad 25 minut niedawno odnalezionego materiału, odnowiona w 2010 r. wersja filmu. Udźwiękowiona odsłona monumentalnego dzieła science-fiction, które wywodzi się z nurtu niemieckiego ekspresjonizmu.
Film prezentuje dystopijną wizję miasta przyszłości, którego społeczeństwo jest podzielone na dwie kasty: wąską i uprzywilejowaną grupę intelektualistów (rozum, mózg), oraz robotników utrzymujących miasto przy życiu (ręce), mieszkających w podziemnych osiedlach.
Po premierze w Niemczech film wywołał wśród krytyków mieszane uczucia. Publika doceniała stronę wizualną, zwracając jednak uwagę na naiwną historię. Film nie odniósł dużego sukcesu, co w połączeniu z ogromnym budżetem (najdroższa niemiecka produkcja tamtych czasów) doprowadziło wytwórnię na kraj bankructwa. Krytyka oraz wymogi cenzury wymusiły na twórcach usunięcie około pół godziny materiału filmowego, głównie scen związanych z okultyzmem oraz losami postaci pobocznych. Podczas Festiwalu zostanie zaprezentowana pełna, zremasterowana wersja filmu.
NAZNACZENI | LOVE ONE ANOTHER | DIE GEZEICHNETEN
reż. Carl Theodor Dreyer, Niemcy 1922, 95’
Film, będący ekranizacją powieści Elsker hverandre (1912) Aage Madelunga, był niesłusznie pomijany w filmografii reżysera. Dreyer całe życie był zagorzałym wrogiem antysemityzmu, temat ten musiał więc pojawić się w jednym z jego filmów. Niewiele filmów z tego okresu porusza temat nienawiści rasowej tak dosłownie jak Naznaczeni. Dreyer w poszukiwaniu autentyzmu dla swojego filmu wybrał plan filmu m.in. w Lublinie - mieście o licznej społeczności żydowskiej.
Akcja filmu Naznaczeni dzieje się w Rosji tuż przed rewolucją 1905 roku. Główną bohaterką jest młoda żydowska dziewczyna Hanne-Liebe, która od dziecka spotyka się z uprzedzeniem ze strony Rosjan. W kraju tymczasem wybuchają niepokoje społeczne związane ze zbliżającą się rewolucją. Aby zmienić kierunek niezadowolenia ludności, rząd organizuje nagonkę na społeczność żydowską, siejąc antysemicką propagandę. Radosna demonstracja po ogłoszeniu przez cara praw obywatelskich zamienia się w antysemicki pogrom.
PAN TADEUSZ | PAN TADEUSZ
reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928, 120’ (kopia udźwiękowiona)
Zrekonstruowany cyfrowo w tym roku zabytek filmu polskiego. Dzieło Ordyńskiego to zbiór najważniejszych i najefektowniejszych scen poematu Adama Mickiewicza, uzupełnionych i połączonych w całość strofami wiersza. Zadbano w nim o realia: zdjęcia plenerowe kręcono w województwie nowogródzkim, w majątku Czombrów niedaleko Świtezi, nad wystrojem wnętrz, kostiumami, rekwizytami czuwał sztab konsultantów. W scenach batalistycznych wziął udział I pułk szwoleżerów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz IV Zaniemeński pułk ułanów.
Film cieszył się w stolicy ogromnym powodzeniem, otrzymał entuzjastyczne recenzje i wiele ciepłych słów ze strony takich osobistości świata kultury, jak Zofia Nałkowska, Jan Lechoń czy Antoni Słonimski. Obraz udźwiękowiony muzyką skomponowaną przez Tadeusza Woźniaka.
POKAZ DZIEŁ WŁADYSŁAWA STAREWICZA – OJCA POLSKIEJ ANIMACJI
Władysław Starewicz urodzony w 1882 roku w Moskwie w polskiej rodzinie był pionierem i wirtuozem poklatkowego filmu lalkowego. Dzieciństwo i młodość spędził w Kownie, a wiek dojrzały w Paryżu. Wpisuje się zatem w historię kinematografii nie tylko polskiej, ale i rosyjskiej, litewskiej oraz francuskiej. Jego największą pasją było obserwowanie i preparowanie owadów. To właśnie chęć ich sfilmowania doprowadziła go do wynalezienia animacji metodą poklatkową. Pierwszym eksperymentalnym projektem było sfilmowanie klatka po klatce walki spreparowanych żuków jelonków (Walka żuków, 1910). Próba ta była na tyle udana, że Władysław Starewicz zaczął tworzyć kolejne, bardziej złożone fabularnie filmy własnego pomysłu. Po przeprowadzce do Francji pochłonęły go już udźwiękowione lalkowe adaptacje bajek, pełne magii i mądrych przesłań. Władysław Starewicz zmarł jednak w biedzie, nie korzystał bowiem z propozycji studiów filmowych, zachowując twórczą niezależność.
- BOŻE NARODZENIE W LESIE | ROZHDESTVO OBITATELEI LESA
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1913, 7’
W noc Bożego Narodzenia Święty Mikołaj ucieka z choinki, aby urządzić Wigilię leśnym stworzeniom. Zaprasza biedronkę, konika polnego, żabę i inne zwierzątka, przygotowuje im choinkę i prezenty. Nad ranem opuszcza leśną polanę, aby znów stać się ozdobą na choince.
- KONIK POLNY I MRÓWKA | STREKOZA I MURAVEJ
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1913, 5’
Nadchodzi koniec lata. Rozbrykany konik polny nie zaprzestaje jednak swoich śpiewów i tańców. Bawi się, nie dbając o zapasy na zimę. Gdy nastaje mróz i śnieg zasypuje ziemię, zmarznięty i głodny idzie na żebry do mrówki, która całe lato pracowała, aby móc przetrwać zimę. Konik polny gorzko pożałuje czasu beztroski.
- LILIA BELGII | LILIYA BELGII
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1915, 14’
Mała dziewczynka znajduje w lesie uschniętą lilię. Zanosi ją dziadkowi, a ten opowiada wnuczce alegoryczną opowieść, w której losy zaatakowanej przez armię żuków lilii obrazuje historię neutralnej Belgii najechanej przez wrogą armię.
- ZEMSTA KINOOPERATORA | MEST KINEMATOGRAFICHESKOGA OPERATORA
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1912, 12’
Kiedy pan Żuk (jelonek) romansuje z panną Ważką, jego żona przyprawia mu rogi z przyjacielem artystą. To jednak nie koniec złej passy pana Żuka – odtrącony przez pannę Ważkę Konik Polny poprzysięga zemstę rywalowi. Jej narzędziem będzie kamera filmowa.
- MASKOTKA: BAL U DIABŁA, FRAGMENT| FÉTICHE MASCOTTE | THE MASCOT AKA THE DEVIL’S BALL
reż. Władysław Starewicz, Francja 1933, 5’
Scena Balu u Diabła to najbardziej szalona i groteskowa scena całego filmu. Mamy tu pokaz nieograniczonej wyobraźni Starewicza, z biegnącymi papierowymi ludzikami i pluszową małpą całującą słodką laleczkę. Na balu tańczą wszyscy: szkielet ryby ze szkieletem kurczaka, lalki, diabeł, pluszaki, a nawet kieliszki. Maskotka to prawdziwe mistrzostwo formy, będące przykładem późniejszej twórczości artysty. Pojawiają się tu jedne z mroczniejszych scen w historii kinematografii. Można zaryzykować stwierdzenie, że prześcignęły one wczesne lata twórczości Walta Disneya w ukazywaniu koszmarów.
ŻYCIE ZACZYNA SIĘ JUTRO (DOKI NOWEGO JORKU) | THE DOCKS OF NEW YORK
reż. Josef von Sternberg, USA 1928, 75’
Film autora Ludzi podziemi, Josefa von Sternberga.
Historia dwojga przegranych ludzi - nowojorskiej dziewczyny i palacza okrętowego. Ona usiłuje popełnić samobójstwo, rzucając się do wody, on ją ratuje i w tym samym dniu, po pijanemu, poślubia. Nazajutrz odchodzi na statek; nie na długo jednak, uświadamia sobie bowiem, że zaczął kochać. Tymczasem Sadie została dwukrotnie oskarżona: najpierw o zabójstwo mechanika , później, gdy do zbrodni przyznała się właściwa winowajczyni, o posiadanie skradzionego stroju ślubnego. Ale oto bohater postanawia rzucić statek i wraca; zeznaje, że to no ukradł, dostaje dwumiesięczny wyrok i idzie go odsiedzieć ze świadomością, że warto. Będą na siebie czekać.
O MUZYKACH:
DVA (PL)
Akustyczny duet z Czech założony wiosną 2006 roku przez małżeństwo Bárę i Jana Kratochvíl. Sami określają się jako „grający nieistniejący folk nieistniejących narodów”. Także w nieistniejących językach. Biorą udział w alternatywnych projektach teatralnych, medialnych i filmowych. W ciągu pierwszych 2 lat istnienia zagrali ponad 100 koncertów (także za granicą, od Francji po Rosję, od Węgier po Skandynawię). W 2007 roku muzycy założyli własną wytwórnię, (D.I.Y.) Label HomeTable, w której wydają swoje płyty oraz muzykę zaprzyjaźnionych projektów. Rok później nagrali szereg dzwonków do telefonów komórkowych.
FRÁ LEIKSKÓLA (PL)
Mateusz Sarapata, Michał Sarapata, Marcela Rybska tworzą zespół Frá leikskóla, co po islandzku oznacza: „od przedszkola”, bo aż tyle bracia znają się z Marcelą. Gra na instrumentach perkusyjnych to życiowa pasja Mateusza. Inspiruje go rytmika latynoska i zachodnioafrykańska, którą wykorzystuje w projektach etnicznych, jazzowych, latinjazzowych, elektronicznych, setach DJ-skich. Jego brat to wszechstronny basista, zafascynowany szeroko pojętą czarną muzyką, sceną skandynawską, elektroniką i folkiem. Głosu użycza natomiast Marcela Rybska, wokalistka zespołu Qferau, oscylująca między jazzem, fusion a world music.
ADRIAN KONARSKI & DOMINIK KLIMCZAK (PL)
Adrian Konarski to kompozytor i pianista. Pisze muzykę filmową (Pręgi), teatralną, piosenki i muzykę estradową. Jego muzyka ma rozpoznawalny melodyjny styl i często zaskakującą harmonię. Kojarzy się ze zmianą światła i upływem czasu. Współpracuje z Piwnicą Pod Baranami. Wieloletni przyjaciel Festiwalu Filmu Niemego.
Dominik Klimczak jest absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracował lub współpracuje między innymi z: Beale Street Band, Hi five Quintet, Marek Batorski Quartet, The Jobers, Trzy Dni Później, Sushee, Muka, Crodad & 100 Years, Decolt, Sforza i inni. Występował na licznych festiwalach ogólnopolskich grając ze znanymi i mniej znanymi artystami.
MAĆKO KORBA & PAWEŁ SZPURA (PL)
Projekt Maćko Korba to niezwykłe połączenie gatunków muzycznych z eksperymentalnym wykorzystaniem liry korbowej. Tradycyjne brzmienie połączone z przetworzonym i preparowanym na żywo dźwiękiem. Projekt wpisuje się we współczesny nurt eksperymentalnej muzyki w konwencji Minimal Music Steve Reich'a.
Styl perkusisty Pawła Szpury jest kompilacją wielu tradycji. W jego grze można usłyszeć inspiracje perkusją czarnej arabskiej Afryki, tradycje tureckie, a także nawiązania do amerykańskich perkusistów rockowych z lat 60-tych i 70-tych. Szpura operuje tymi stylistykami z niezwykłą lekkością, zaskakując słuchacza rozwiązaniami rytmicznymi lub wprowadzając go w głęboki trans.
KRISTEN (PL)
Zespół założony w Szczecinie w 1997 roku przez Michała Bielę oraz braci Mateusza i Łukasza Rychlickich. Ich twórczość trudno jest zakwalifikować do jednego nurtu. Muzycy czerpią z różnych gatunków: post punk, post-rock, jazz oraz z muzyki pop. Na pierwszej płycie Kristen, wydanej w 2000 roku, brzmienie zespołu jest surowe, bliskie math rockowi i muzyce noise, zawiera już w sobie cechy, które do dziś stanowią o oryginalności zespołu: oszczędność w dozowaniu dźwięku, umiejętne budowanie nastroju, finezyjne i precyzyjne melodie. Na kolejnych albumach zespół rozwijał tę formułę. Dzięki udziałowi takich instrumentów jak trąbka, saksofon czy skrzypce muzyka Kristen stała się bogatsza brzmieniowo. Muzycy całkowicie porzucili gitarowy brud i poświęcili się budowaniu koronkowo skomplikowanych melodii.
LESŁAW LIC (PL)
Wyrazista i magnetyczna postać krakowskiego świata muzycznego. Pianista, klarnecista, saksofonista, niezrównany aranżer, kompozytor muzyki filmowej i teatralnej, pedagog, publicysta muzyczny, ulubiony taper Krakowa. Laureat prestiżowej nagrody Złotej Kłódki na 11. Festiwalu Filmu Niemego.
LEVITY (PL)
W 2009 roku byli jeszcze akustycznym trio, grającym własne kompozycje utrzymane w stylu jazzowym – z solówkami, miotełkami i kontrabasem. Rok później zadziwili świat, porzucając akustyczne brzmienie i rozmontowując cykl 24 preludiów Fryderyka Chopina na podwójnym albumie Chopin Shuffle. W nagraniu wzięli wówczas udział wybitni goście z kraju zagranicy. Ich trzeci album Afternoon Delights to 12 kompozycji, które zespół stworzył od początku do końca podczas czterodniowej sesji nagraniowej – bez powtórek, bez dogrywek i bez sztucznych dodatków. Post-rock spotyka się w nich z free-jazzem, ludowe przyśpiewki z muzyką współczesną, szalone elektroniczne eksperymenty rozpływają się w ambientowej zadumie.
PLEQ (PL)
Pleq to autorski projekt Bartosza Dziadosza, reprezentanta eksperymentalnego nurtu w muzyce elektronicznej, który w swoich kompozycjach łączy elementy muzyki laptopowej, drone, downtempo oraz abstrakcyjnego glitchu. W jego utworach niejednokrotnie głos zabierają skrzypce, szelestnie zakrada się dźwięk rozstrojonego fortepianu, czasem damski wokal. Gdzieś coś spada, coś kapie, dźwięczy, szumi i trzaska, jakby zwarcie na liniach wysokiego napięcia.
MARCIN PUKALUK (PL)
Kompozytor, muzykolog i multiinstrumentalista. Łączy klasyczne wykształcenie oraz upodobanie do ciężkich, mrocznych brzmień z doświadczeniem wyniesionym z wieloletniej aktywności na gruncie muzyki ethno. W jego podejściu do muzyki uderza prostota środków, przejrzystość formy oraz niekiedy radykalna selekcja dźwięków. Szczególną pozycję w jego twórczości zajmują kompozycje do filmów niemieckich ekspresjonistów. Łączą one w sobie głęboką fascynację przestrzenią, wyrażającą się w dbałości o warstwę brzmieniową utworów, umiejętne operowanie nastrojem oraz wyczucie dramatyzmu.
SZAZA (PL)
Muzyka duetu SzaZa to niezwykłe połączenie pozornie skrajnych przeciwieństw – hałasu i ciszy, popu i współczesnej kameralistyki, piękna i brzydoty, a także wyrafinowanej mądrości i czystej, naiwnej bezmyślności. Za pomocą klarnetu i skrzypiec, głosu, analogowych efektów zapętleń oraz delikatnych przetworzeń muzycy poszukują jedności tych przeciwieństw, starają się oswobodzić zarówno scenę, jak i widownię z krępujących reguł oraz sztywnych kulturowych „ustawień”.
ORGANIZACJA:
Kino Pod Baranami
Fundacja Dla Kina
PARTNERZY:
Filmoteka Narodowa
Hostel Mundo
Filmotechnika
MECENASI:
Urząd Miasta Krakowa
Goethe-Institut Krakau
Polski Instytut Sztuki Filmowej
Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych
Sieć Polskich Kin Cyfrowych
Europa Cinemas
Muzykę na żywo do prezentowanych w trakcie festiwalu filmów wykonają: improwizujący polski duet SzaZa; czeski akustyczno-elektroniczny zespół DVA; jeden z najlepszych krajowych zespołów gitarowych, Kristen; jazzujące trio Levity; twórca klimatycznych ambientowych dźwięków, Pleq; eklektyczny zespół Frá leikskóla; kompozytor, muzykolog i multiinstrumentalista, Marcin Pukaluk; eksperymentator Maciej Cierliński (znany jako Maćko Korba) wraz z perkusistą Pawłem Szpurą; ulubiony taper Krakowa, Lesław Lic, oraz przyjaciel festiwalu, kompozytor muzyki filmowej, Adrian Konarski, któremu towarzyszyć będzie Dominik Klimczak.
W ramach 13. Festiwalu Filmu Niemego odbędzie się specjalna edycja cyklu Baranki Dzieciom (dwudniowe Baranki w niemym kinie) oraz afterparty w Klubie Re, gdzie wystapią Piernikowski Sam – Etamski Sam – Piernikowski/Etamski Razem we Dwóch w hipnotyczno-tanecznym show pod tytułem 3 w 1.
Specjalnym wydarzeniem towarzyszącym Festiwalowi będzie oparty na fragmentach niemych filmów mapping na wewnętrznej fasadzie Pałacu Pod Baranami, który zostanie zaprezentowany w sobotni i niedzielny wieczór, między seansami filmowymi. Mapping przygotowują: Julie Land, Natalia Magdziak, Dorota Tylka.
13. Festiwal Filmu Niemego
„Szczęśliwa trzynastka”
Kino Pod Baranami
6-9 grudnia 2012
PROGRAM:
czwartek, 6 grudnia
18.00 CWANIAK | SKHURNYK | SELF-SEEKER
reż. Mikołaj Szpikowski, Ukraina 1929, 77’
muzyka na żywo | live music: Marcin Pukaluk (PL)
21.00 GABINET DOKTORA CALIGARI | DAS CABINET DES DR. CALIGARI | THE GABINET OF DR. CALIGARI
reż. Robert Wiene, Niemcy 1920, 71'
muzyka na żywo | live music: DVA (CZ)
piątek, 7 grudnia
18.00 ŻYCIE ZACZYNA SIĘ JUTRO (DOKI NOWEGO JORKU) | THE DOCKS OF NEW YORK
reż. Josef von Sternberg, USA 1928, 75’
muzyka na żywo | live music: Konarski & Dominik Klimczak (PL)
21.00 ARTYSTA | THE ARTIST
reż. Michel Hazanavicius, Francja 2011, 100’
muzyka na żywo | live music: Levity (PL)
23.00 METROPOLIS [RECONSTRUCTED & RESTORED] | METROPOLIS
reż. Fritz Lang, Niemcy 1927, 147’
(pełna, zrekonstruowana w 2010 roku i odnowiona wersja filmu, kopia udźwiękowiona)
sobota, 8 grudnia
15.00 PAN TADEUSZ | PAN TADEUSZ
reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928, 120’
(zrekonstruowana, odnowiona i udźwiękowiona wersja filmu)
15.30 - 17.00 BARANKI W NIEMYM KINIE I: POCZĄTKI KINA
Spotkanie odsłaniające przed najmłodszymi widzami historię kina. Dzieci dowiedzą się co nieco na temat tego, jakimi metodami posługiwali się twórcy pierwszych produkcji filmowych. Poznają także kluczowe postaci kina niemego. Wraz ze Sztukolotnią spróbują stworzyć pierwsze optyczne urządzenia wykorzystywane przez pionierów kina (camera obscura, laterna magica czy fotoplastikon).
Na warsztaty zapraszamy dzieci w wieku od 6 do 12 lat.
Zapisy: ola@kinopodbaranami.pl
18.00 SZAZA GRA STAREWICZA | SZAZA PLAYS STAREWICZ
zestaw filmów krótkich
reż. Władysław Starewicz, Rosja/Francja, 1912-1933, 60’
muzyka na żywo | live music: SzaZa (PL)
21.00 KULT CIAŁA (RAPSODIA MIŁOŚCI) | THE CULT OF THE BODY
reż. Michał Waszyński, Polska/Austria 1930, 56’
muzyka na żywo | live music: Kristen (PL)
22.00 AFTERPARTY 3 W 1! w klubie RE
Piernikowski Sam - Etamski Sam - Piernikowski/Etamski Razem we Dwóch, czyli hipnotyczno-taneczny szoł pod tytułem 3 w 1!
Klub RE (ul. Św. Krzyża 4)
niedziela, 9 grudnia
11.00 - 13.00 BARANKI W NIEMYM KINIE II: MUZYKA W NIEMYM KINIE
muzyka na żywo | live music: Lesław Lic (PL) // Frá leikskóla (PL)
O muzyce w kinie niemym opowie dzieciom gość specjalny – jeden z najstarszych krakowskich taperów, pianista Lesław Lic. Zaprezentuje też swoje umiejętności. Następnie zespół Frá leikskóla z uwielbianym przez barankowych Widzów Mateuszem Sarapatą (warsztaty bębniarskie), zaprezentuje muzykę do filmu niemego stowrzoną specjalnie na tą okazję. Na zakończenie wraz z Frá leikskóla dzieci spróbują przygotować i wykonać akompaniament do krótkiego fragmentu filmu.
16.00 FILMOWE OBRAZY STAREGO KRAKOWA | FILM IMAGES OF OLD KRAKOW
reż. VARIA, Polska, 1913-1929, 64’
muzyka na żywo | live music: Lesław Lic (PL)
- pokaz pod patronatem Filmoteki Narodowej w Warszawie
18.00 NAZNACZENI | DIE GEZEICHNETEN | LOVE ONE ANOTHER
reż. Carl Theodor Dreyer, Niemcy 1922, 95’
muzyka na żywo | live music: Maćko Korba & Paweł Szpura (PL)
21.00 THE GREAT WHITE SILENCE | THE GREAT WHITE SILENCE
reż. Herbert G. Ponting, Wielka Brytania 1924, 108’
muzyka na żywo | live music: Pleq (PL)
Wszyskie filmy prezentowane będą z polskimi i angielskimi napisami.
(wyjątek: Pan Tadeusz - polska wersja językowa)
BILETY:
- pokazy filmów z muzyką na żywo
22 zł (normalny)
16 zł (ulgowy)
14 zł (senior)
- pokazy filmów udźwiękowionych
18 zł (normalny)
14 zł (ulgowy)
12 zł (senior)
KARNET (11 filmów)
Bilet w karnecie - tylko 9 zł!
Baranki w niemym kinie: 12 zł
O FILMACH:
ARTYSTA | THE ARTIST
reż. Michel Hazanavicius, Francja 2011, 100’
Zdobywca ponad czterdziestu nagród na zeszłorocznych festiwalach filmowych oraz zwycięzca oscarowej gali – laureat pięciu Oscarów, w tym za najlepszy film roku.
Opowieść dzieje się pod koniec lat 20. XX wieku, w czasie przełomu dźwiękowego w filmie. Koniec kina niemego był równocześnie końcem karier wielu gwiazd, będących u szczytu popularności. Czy słynny aktor George Valentin podzieli los „wielkich zapomnianych”? Czy płomienne uczucie, które wybuchnie między nim a początkującą tancerką Peppy Miller zainspiruje go do walki o miejsce w świecie „nowego” Hollywood i ocali przed zapomnieniem oddanej kiedyś publiczności?
CWANIAK | SKHURNYK | SELF-SEEKER
reż. Mikołaj Szpikowski, Ukraina 1929, 77’
Komediodramat z 1929 roku, przewodnik po ideologii radzieckiej lat 20. Groteskowy portret człowieka tamtych czasów, który stara się funkcjonować podczas wojny domowej, pomiędzy „czerwonymi”, „białymi” i „anarchistami”. Cwaniak byłby z pewnością hitem, ale zaraz po oficjalnej premierze został zdjęty z ekranów przez cenzurę. Film przez długie lata uznawano za zaginiony, dopiero w tym roku został odrestaurowany.
Spokojne życie przedsiębiorczego mieszkańca Kijowa – Apollona Szmygujewa – zakłóca wybuch wojny domowej w Rosji. Bohater postanawia przeczekać ten ciężki okres na południu Ukrainy. W podróż udaje się na wielbłądzie. Po drodze zostaje złapany przez bolszewików, którzy konfiskują mu rzeczy oraz wielbłąda na potrzeby rewolucji. Dzięki swej przebiegłości Apollon staje na czele miejscowego komisariatu, jednak jego nowej karierze zagraża własna chciwość...
FILMOWE OBRAZY STAREGO KRAKOWA | FILM IMAGES OF OLD KRAKOW
zestaw filmów krótki
W tym roku zapraszamy Widzów Festiwalu Filmu Niemego na podróż w czasie do Krakowa sprzed 100 lat. Pionierzy polskiego filmu dokumentalnego uwiecznili dla nas na taśmie filmowej zarówno ważne wydarzenia, takie jak obchody setnej rocznicy śmierci ks. Józefa Poniatowskiego czy procesję Bożego Ciała, jak i codzienność królewskiego miasta. Będziemy spacerować po krakowskich plantach i Lasku Wolskim z początku XX wieku. Sprawdzimy, jak wówczas działała gazownia miejska, zajrzymy do Ojcowa; wybierzemy się na przejażdżkę Krakowską Miejską Koleją Elektryczną. I damy się ponieść magii krakowskiej księżycowej nocy.
ZIMA W LESIE WOLSKIM, Polska 1928, 3’
W KSIĘŻYCOWĄ NOC, Polska 1928, 2’
OBCHODY 100 ROCZNICY ŚMIERCI KS. J. PONIATOWSKIEGO 1913, Polska 1913, 3’
KRAKOWSKIE BRACTWO KURKOWE, Polska 1928-1929, 3’
PROCESJA BOŻEGO CIAŁA W KRAKOWIE, Polska 1929, 8’
Z DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADU OCZYSZCZANIA, Polska 1928, 3’
PLANTY KRAKOWSKIE, reż. Szczęsny Mysłowicz, Polska 1929, 8’
KRAKOWSKA MIEJSKA KOLEJ ELEKTRYCZNA, reż. Szczęsny Mysłowicz, Polska 1929, 6’
OJCÓW, Polska 1928, 9’
KRAKÓW, Polska 1927, 4’
GAZOWNIA MIEJSKA W KRAKOWIE, Polska 1929, 12’
GABINET DOKTORA CALIGARI | DAS CABINET DES DR. CALIGARI
reż. Robert Wiene, Niemcy 1920, 71'
Kamień milowy w dziejach horroru i zarazem czołowy przedstawiciel ekspresjonizmu. Utrzymana w klimacie fantastycznego koszmaru, alegoryczna historia o demonicznym doktorze Caligarim i somnambuliku Cezarze.
Alan odwiedza gabinet tajemniczego doktora Caligari, w którym wróż Cesare przepowiada, że Alan pożyje jeszcze tylko do zmroku. Faktycznie, mężczyzna zostaje zamordowany, a wróżbita staje się głównym podejrzanym. Cesare ucieka przed pragnącym go zlinczować tłumem, ale w końcu umiera z wyczerpania. Sprawę w swoje ręce postanawia wziąć Francis, przyjaciel Alana, który domyśla się, że za całą sprawą stoi tajemniczy doktor Caligari.
THE GREAT WHITE SILENCE | THE GREAT WHITE SILENCE
reż. Herbert G. Ponting, Wielka Brytania 1924, 108’
Niezwykły film dokumentujący nieudaną brytyjską ekspedycję na Biegun Południowy kierowaną przez kapitana Roberta Falcona Scotta w latach 1910-1913. Obraz został odnowiony przez ekspertów z British Film Institute w Londynie, którzy przy użyciu najnowszych technik cyfrowych i fotochemicznych przywrócili kadrom wyrafinowane kolory oryginału.
Sto lat temu Brytyjska Ekspedycja na Arktykę prowadzona przez kapitana Roberta Falcona Scotta zorganizowała wyprawę na Biegun Południowy. Herbert Ponting dołączył do załogi kapitana Scotta jako oficjalny dokumentalista. Zdjęcia, które wówczas wykonał, po dziś dzień rozpalają wyobraźnię widzów. Ponting sfilmował niemal każdy aspekt ekspedycji: pracę naukową, życie w obozie oraz lokalną faunę, w tym pingwiny Adeli. To, czego nie mógł sfilmować, zuchwale odtworzył po powrocie do domu. Ponting udokumentował również przygotowania do wyprawy i gromadzenie ekwipunku, dając wyobrażenie, z czym uczestnicy ekspedycji musieli się zmierzyć. Materiał filmowy został ostatecznie zmontowany w 1924 roku w fascynującą, pełną żywych barw całość.
KULT CIAŁA (RAPSODIA MIŁOŚCI) | THE CULT OF THE BODY
reż. Michał Waszyński, Polska/Austria 1930, 56’
Drugi film w karierze młodego Michała Waszyńskiego jest adaptacją skandalizującej jak na swoje czasy powieści erotyczno-psychologicznej Mieczysława Srokowskiego pt. „Kult ciała. Dziennik człowieka samotnego”. Ta polsko-austriacka koprodukcja realizowana m. in. w Warszawie, Budapeszcie i Wiedniu zyskała międzynarodowe uznanie, zdobywając Złoty Medal na festiwalu filmowym w Nicei. Film został odnaleziony w Królewskim Archiwum Filmowym w Brukseli.
Rzeźbiarz Czesław poznaje piękną Hankę, w której odnajduje idealny model do swojej rzeźby „Nowa Wenus”. W czasie pracy rodzi się między nimi gwałtowna, niezrównana i zakazana miłość. Hanka jest bowiem narzeczoną barona Stumberga, przyjaciela Czesława. Rozgniewany Stumberg zabiera Hankę w podróż po Europie, a Czesław szuka zapomnienia w alkoholu. Nawet wielki sukces arcydzieła rzeźbiarza nie pomaga mu wyjść z rozpaczy. Hanka jednak nie może zapomnieć o ukochanym. Gdy Czesław wraca do swojego atelier, zastaje tam utęsknioną kochankę.
METROPOLIS [RECONSTRUCTED & REMASTERED] | METROPOLIS
reż. Fritz Lang, Niemcy 1927, 147’ (kopia udźwiękowiona)
Zawierająca ponad 25 minut niedawno odnalezionego materiału, odnowiona w 2010 r. wersja filmu. Udźwiękowiona odsłona monumentalnego dzieła science-fiction, które wywodzi się z nurtu niemieckiego ekspresjonizmu.
Film prezentuje dystopijną wizję miasta przyszłości, którego społeczeństwo jest podzielone na dwie kasty: wąską i uprzywilejowaną grupę intelektualistów (rozum, mózg), oraz robotników utrzymujących miasto przy życiu (ręce), mieszkających w podziemnych osiedlach.
Po premierze w Niemczech film wywołał wśród krytyków mieszane uczucia. Publika doceniała stronę wizualną, zwracając jednak uwagę na naiwną historię. Film nie odniósł dużego sukcesu, co w połączeniu z ogromnym budżetem (najdroższa niemiecka produkcja tamtych czasów) doprowadziło wytwórnię na kraj bankructwa. Krytyka oraz wymogi cenzury wymusiły na twórcach usunięcie około pół godziny materiału filmowego, głównie scen związanych z okultyzmem oraz losami postaci pobocznych. Podczas Festiwalu zostanie zaprezentowana pełna, zremasterowana wersja filmu.
NAZNACZENI | LOVE ONE ANOTHER | DIE GEZEICHNETEN
reż. Carl Theodor Dreyer, Niemcy 1922, 95’
Film, będący ekranizacją powieści Elsker hverandre (1912) Aage Madelunga, był niesłusznie pomijany w filmografii reżysera. Dreyer całe życie był zagorzałym wrogiem antysemityzmu, temat ten musiał więc pojawić się w jednym z jego filmów. Niewiele filmów z tego okresu porusza temat nienawiści rasowej tak dosłownie jak Naznaczeni. Dreyer w poszukiwaniu autentyzmu dla swojego filmu wybrał plan filmu m.in. w Lublinie - mieście o licznej społeczności żydowskiej.
Akcja filmu Naznaczeni dzieje się w Rosji tuż przed rewolucją 1905 roku. Główną bohaterką jest młoda żydowska dziewczyna Hanne-Liebe, która od dziecka spotyka się z uprzedzeniem ze strony Rosjan. W kraju tymczasem wybuchają niepokoje społeczne związane ze zbliżającą się rewolucją. Aby zmienić kierunek niezadowolenia ludności, rząd organizuje nagonkę na społeczność żydowską, siejąc antysemicką propagandę. Radosna demonstracja po ogłoszeniu przez cara praw obywatelskich zamienia się w antysemicki pogrom.
PAN TADEUSZ | PAN TADEUSZ
reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928, 120’ (kopia udźwiękowiona)
Zrekonstruowany cyfrowo w tym roku zabytek filmu polskiego. Dzieło Ordyńskiego to zbiór najważniejszych i najefektowniejszych scen poematu Adama Mickiewicza, uzupełnionych i połączonych w całość strofami wiersza. Zadbano w nim o realia: zdjęcia plenerowe kręcono w województwie nowogródzkim, w majątku Czombrów niedaleko Świtezi, nad wystrojem wnętrz, kostiumami, rekwizytami czuwał sztab konsultantów. W scenach batalistycznych wziął udział I pułk szwoleżerów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz IV Zaniemeński pułk ułanów.
Film cieszył się w stolicy ogromnym powodzeniem, otrzymał entuzjastyczne recenzje i wiele ciepłych słów ze strony takich osobistości świata kultury, jak Zofia Nałkowska, Jan Lechoń czy Antoni Słonimski. Obraz udźwiękowiony muzyką skomponowaną przez Tadeusza Woźniaka.
POKAZ DZIEŁ WŁADYSŁAWA STAREWICZA – OJCA POLSKIEJ ANIMACJI
Władysław Starewicz urodzony w 1882 roku w Moskwie w polskiej rodzinie był pionierem i wirtuozem poklatkowego filmu lalkowego. Dzieciństwo i młodość spędził w Kownie, a wiek dojrzały w Paryżu. Wpisuje się zatem w historię kinematografii nie tylko polskiej, ale i rosyjskiej, litewskiej oraz francuskiej. Jego największą pasją było obserwowanie i preparowanie owadów. To właśnie chęć ich sfilmowania doprowadziła go do wynalezienia animacji metodą poklatkową. Pierwszym eksperymentalnym projektem było sfilmowanie klatka po klatce walki spreparowanych żuków jelonków (Walka żuków, 1910). Próba ta była na tyle udana, że Władysław Starewicz zaczął tworzyć kolejne, bardziej złożone fabularnie filmy własnego pomysłu. Po przeprowadzce do Francji pochłonęły go już udźwiękowione lalkowe adaptacje bajek, pełne magii i mądrych przesłań. Władysław Starewicz zmarł jednak w biedzie, nie korzystał bowiem z propozycji studiów filmowych, zachowując twórczą niezależność.
- BOŻE NARODZENIE W LESIE | ROZHDESTVO OBITATELEI LESA
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1913, 7’
W noc Bożego Narodzenia Święty Mikołaj ucieka z choinki, aby urządzić Wigilię leśnym stworzeniom. Zaprasza biedronkę, konika polnego, żabę i inne zwierzątka, przygotowuje im choinkę i prezenty. Nad ranem opuszcza leśną polanę, aby znów stać się ozdobą na choince.
- KONIK POLNY I MRÓWKA | STREKOZA I MURAVEJ
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1913, 5’
Nadchodzi koniec lata. Rozbrykany konik polny nie zaprzestaje jednak swoich śpiewów i tańców. Bawi się, nie dbając o zapasy na zimę. Gdy nastaje mróz i śnieg zasypuje ziemię, zmarznięty i głodny idzie na żebry do mrówki, która całe lato pracowała, aby móc przetrwać zimę. Konik polny gorzko pożałuje czasu beztroski.
- LILIA BELGII | LILIYA BELGII
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1915, 14’
Mała dziewczynka znajduje w lesie uschniętą lilię. Zanosi ją dziadkowi, a ten opowiada wnuczce alegoryczną opowieść, w której losy zaatakowanej przez armię żuków lilii obrazuje historię neutralnej Belgii najechanej przez wrogą armię.
- ZEMSTA KINOOPERATORA | MEST KINEMATOGRAFICHESKOGA OPERATORA
reż. Władysław Starewicz, Rosja 1912, 12’
Kiedy pan Żuk (jelonek) romansuje z panną Ważką, jego żona przyprawia mu rogi z przyjacielem artystą. To jednak nie koniec złej passy pana Żuka – odtrącony przez pannę Ważkę Konik Polny poprzysięga zemstę rywalowi. Jej narzędziem będzie kamera filmowa.
- MASKOTKA: BAL U DIABŁA, FRAGMENT| FÉTICHE MASCOTTE | THE MASCOT AKA THE DEVIL’S BALL
reż. Władysław Starewicz, Francja 1933, 5’
Scena Balu u Diabła to najbardziej szalona i groteskowa scena całego filmu. Mamy tu pokaz nieograniczonej wyobraźni Starewicza, z biegnącymi papierowymi ludzikami i pluszową małpą całującą słodką laleczkę. Na balu tańczą wszyscy: szkielet ryby ze szkieletem kurczaka, lalki, diabeł, pluszaki, a nawet kieliszki. Maskotka to prawdziwe mistrzostwo formy, będące przykładem późniejszej twórczości artysty. Pojawiają się tu jedne z mroczniejszych scen w historii kinematografii. Można zaryzykować stwierdzenie, że prześcignęły one wczesne lata twórczości Walta Disneya w ukazywaniu koszmarów.
ŻYCIE ZACZYNA SIĘ JUTRO (DOKI NOWEGO JORKU) | THE DOCKS OF NEW YORK
reż. Josef von Sternberg, USA 1928, 75’
Film autora Ludzi podziemi, Josefa von Sternberga.
Historia dwojga przegranych ludzi - nowojorskiej dziewczyny i palacza okrętowego. Ona usiłuje popełnić samobójstwo, rzucając się do wody, on ją ratuje i w tym samym dniu, po pijanemu, poślubia. Nazajutrz odchodzi na statek; nie na długo jednak, uświadamia sobie bowiem, że zaczął kochać. Tymczasem Sadie została dwukrotnie oskarżona: najpierw o zabójstwo mechanika , później, gdy do zbrodni przyznała się właściwa winowajczyni, o posiadanie skradzionego stroju ślubnego. Ale oto bohater postanawia rzucić statek i wraca; zeznaje, że to no ukradł, dostaje dwumiesięczny wyrok i idzie go odsiedzieć ze świadomością, że warto. Będą na siebie czekać.
O MUZYKACH:
DVA (PL)
Akustyczny duet z Czech założony wiosną 2006 roku przez małżeństwo Bárę i Jana Kratochvíl. Sami określają się jako „grający nieistniejący folk nieistniejących narodów”. Także w nieistniejących językach. Biorą udział w alternatywnych projektach teatralnych, medialnych i filmowych. W ciągu pierwszych 2 lat istnienia zagrali ponad 100 koncertów (także za granicą, od Francji po Rosję, od Węgier po Skandynawię). W 2007 roku muzycy założyli własną wytwórnię, (D.I.Y.) Label HomeTable, w której wydają swoje płyty oraz muzykę zaprzyjaźnionych projektów. Rok później nagrali szereg dzwonków do telefonów komórkowych.
FRÁ LEIKSKÓLA (PL)
Mateusz Sarapata, Michał Sarapata, Marcela Rybska tworzą zespół Frá leikskóla, co po islandzku oznacza: „od przedszkola”, bo aż tyle bracia znają się z Marcelą. Gra na instrumentach perkusyjnych to życiowa pasja Mateusza. Inspiruje go rytmika latynoska i zachodnioafrykańska, którą wykorzystuje w projektach etnicznych, jazzowych, latinjazzowych, elektronicznych, setach DJ-skich. Jego brat to wszechstronny basista, zafascynowany szeroko pojętą czarną muzyką, sceną skandynawską, elektroniką i folkiem. Głosu użycza natomiast Marcela Rybska, wokalistka zespołu Qferau, oscylująca między jazzem, fusion a world music.
ADRIAN KONARSKI & DOMINIK KLIMCZAK (PL)
Adrian Konarski to kompozytor i pianista. Pisze muzykę filmową (Pręgi), teatralną, piosenki i muzykę estradową. Jego muzyka ma rozpoznawalny melodyjny styl i często zaskakującą harmonię. Kojarzy się ze zmianą światła i upływem czasu. Współpracuje z Piwnicą Pod Baranami. Wieloletni przyjaciel Festiwalu Filmu Niemego.
Dominik Klimczak jest absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracował lub współpracuje między innymi z: Beale Street Band, Hi five Quintet, Marek Batorski Quartet, The Jobers, Trzy Dni Później, Sushee, Muka, Crodad & 100 Years, Decolt, Sforza i inni. Występował na licznych festiwalach ogólnopolskich grając ze znanymi i mniej znanymi artystami.
MAĆKO KORBA & PAWEŁ SZPURA (PL)
Projekt Maćko Korba to niezwykłe połączenie gatunków muzycznych z eksperymentalnym wykorzystaniem liry korbowej. Tradycyjne brzmienie połączone z przetworzonym i preparowanym na żywo dźwiękiem. Projekt wpisuje się we współczesny nurt eksperymentalnej muzyki w konwencji Minimal Music Steve Reich'a.
Styl perkusisty Pawła Szpury jest kompilacją wielu tradycji. W jego grze można usłyszeć inspiracje perkusją czarnej arabskiej Afryki, tradycje tureckie, a także nawiązania do amerykańskich perkusistów rockowych z lat 60-tych i 70-tych. Szpura operuje tymi stylistykami z niezwykłą lekkością, zaskakując słuchacza rozwiązaniami rytmicznymi lub wprowadzając go w głęboki trans.
KRISTEN (PL)
Zespół założony w Szczecinie w 1997 roku przez Michała Bielę oraz braci Mateusza i Łukasza Rychlickich. Ich twórczość trudno jest zakwalifikować do jednego nurtu. Muzycy czerpią z różnych gatunków: post punk, post-rock, jazz oraz z muzyki pop. Na pierwszej płycie Kristen, wydanej w 2000 roku, brzmienie zespołu jest surowe, bliskie math rockowi i muzyce noise, zawiera już w sobie cechy, które do dziś stanowią o oryginalności zespołu: oszczędność w dozowaniu dźwięku, umiejętne budowanie nastroju, finezyjne i precyzyjne melodie. Na kolejnych albumach zespół rozwijał tę formułę. Dzięki udziałowi takich instrumentów jak trąbka, saksofon czy skrzypce muzyka Kristen stała się bogatsza brzmieniowo. Muzycy całkowicie porzucili gitarowy brud i poświęcili się budowaniu koronkowo skomplikowanych melodii.
LESŁAW LIC (PL)
Wyrazista i magnetyczna postać krakowskiego świata muzycznego. Pianista, klarnecista, saksofonista, niezrównany aranżer, kompozytor muzyki filmowej i teatralnej, pedagog, publicysta muzyczny, ulubiony taper Krakowa. Laureat prestiżowej nagrody Złotej Kłódki na 11. Festiwalu Filmu Niemego.
LEVITY (PL)
W 2009 roku byli jeszcze akustycznym trio, grającym własne kompozycje utrzymane w stylu jazzowym – z solówkami, miotełkami i kontrabasem. Rok później zadziwili świat, porzucając akustyczne brzmienie i rozmontowując cykl 24 preludiów Fryderyka Chopina na podwójnym albumie Chopin Shuffle. W nagraniu wzięli wówczas udział wybitni goście z kraju zagranicy. Ich trzeci album Afternoon Delights to 12 kompozycji, które zespół stworzył od początku do końca podczas czterodniowej sesji nagraniowej – bez powtórek, bez dogrywek i bez sztucznych dodatków. Post-rock spotyka się w nich z free-jazzem, ludowe przyśpiewki z muzyką współczesną, szalone elektroniczne eksperymenty rozpływają się w ambientowej zadumie.
PLEQ (PL)
Pleq to autorski projekt Bartosza Dziadosza, reprezentanta eksperymentalnego nurtu w muzyce elektronicznej, który w swoich kompozycjach łączy elementy muzyki laptopowej, drone, downtempo oraz abstrakcyjnego glitchu. W jego utworach niejednokrotnie głos zabierają skrzypce, szelestnie zakrada się dźwięk rozstrojonego fortepianu, czasem damski wokal. Gdzieś coś spada, coś kapie, dźwięczy, szumi i trzaska, jakby zwarcie na liniach wysokiego napięcia.
MARCIN PUKALUK (PL)
Kompozytor, muzykolog i multiinstrumentalista. Łączy klasyczne wykształcenie oraz upodobanie do ciężkich, mrocznych brzmień z doświadczeniem wyniesionym z wieloletniej aktywności na gruncie muzyki ethno. W jego podejściu do muzyki uderza prostota środków, przejrzystość formy oraz niekiedy radykalna selekcja dźwięków. Szczególną pozycję w jego twórczości zajmują kompozycje do filmów niemieckich ekspresjonistów. Łączą one w sobie głęboką fascynację przestrzenią, wyrażającą się w dbałości o warstwę brzmieniową utworów, umiejętne operowanie nastrojem oraz wyczucie dramatyzmu.
SZAZA (PL)
Muzyka duetu SzaZa to niezwykłe połączenie pozornie skrajnych przeciwieństw – hałasu i ciszy, popu i współczesnej kameralistyki, piękna i brzydoty, a także wyrafinowanej mądrości i czystej, naiwnej bezmyślności. Za pomocą klarnetu i skrzypiec, głosu, analogowych efektów zapętleń oraz delikatnych przetworzeń muzycy poszukują jedności tych przeciwieństw, starają się oswobodzić zarówno scenę, jak i widownię z krępujących reguł oraz sztywnych kulturowych „ustawień”.
ORGANIZACJA:
Kino Pod Baranami
Fundacja Dla Kina
PARTNERZY:
Filmoteka Narodowa
Hostel Mundo
Filmotechnika
MECENASI:
Urząd Miasta Krakowa
Goethe-Institut Krakau
Polski Instytut Sztuki Filmowej
Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych
Sieć Polskich Kin Cyfrowych
Europa Cinemas
