Przedstawia ona sylwetki najważniejszych galicyjskich parlamentarzystów, „cichych” bohaterach, którzy konsekwentnie prowadzili systematyczną pracę od podstaw. Często oskarżani przez zwolenników zrywów narodowo-niepodległościowych, reprezentowali politykę rozsądku, pokojowej współpracy i zręcznie lawirowali w gąszczu prawodawstwa monarchii, aby „wspólnymi siłami” poprawić sytuację na ziemiach zaboru austriackiego. W takim działaniu upatrywali najskuteczniejszą drogę do odrodzenia się niepodległego państwa polskiego. Warto dowiedzieć się, jak wiele z tego, co uważamy dziś za oczywistą zdobycz XIX stulecia – szkoły, fabryki, sieć kolejową – zawdzięczamy właśnie ich decyzjom. W Krakowie pojawia się rada miejska, samorząd opracowuje plany rozwoju nowoczesnego miasta, rozwijają się uczelnie wyższe, zwłaszcza Uniwersytet Jagielloński. Działalność tych polityków w parlamencie monarchii habsburskiej stanowiła szkołę dla budowania życia politycznego i parlamentarnego w powstałych po 1918 r. niepodległych krajach.

Franciszek Smolka – polski symbol austriackiego parlamentaryzmu
Franciszek Smolka – polski symbol austriackiego parlamentaryzmu

Franciszek Smolka (1810–1899) stał się postacią symboliczną polskiej obecności w austriackim parlamencie w drugiej połowie XIX wieku.
Był prezydentem parlamentu w Wiedniu i Kromieryżu (1848–1849), funkcję prezydenta Izby Posłów w Radzie Państwa pełnił także w późniejszych dziesięcioleciach. Na fotografi i pokazany jest w tradycyjnym polskim stroju szlacheckim, kontuszu z pasem słuckim. W jednym z bardziej znanych wystąpień parlamentarnych z 1861 roku, opowiadając się za autonomią Galicji użył sformułowania „Noch ist Polen nicht verloren” (Jeszcze Polska nie zginęła). Z funkcji prezydenta i mandatu poselskiego zrezygnował własnoręcznym pismem, postawa obecnie nader rzadka w polityce. Na fotografii po lewej jego pomnik we Lwowie i zorganizowane w 1935 roku obchody 125. rocznicy urodzin Smolki.


Z katalogu wystawy:
Jest gorzkim paradoksem – pisze prof. Jacek Purchla – że dominujący w polskiej narracji historycznej mit romantyczny przyćmił prawdziwych bohaterów pozytywistycznej pracy dla kraju: Agenora Gołuchowskiego, Franciszka Smolkę, Albina i Juliana Dunajewskich czy Michała Bobrzyńskiego. Stworzyli oni nie tylko fundamenty galicyjskiej autonomii, ale odegrali też znaczącą rolę w życiu wielkich Austro-Węgier. W tak zwanym Kole Polskim przez pół wieku zrzeszona była mniej więcej jedna piąta członków austriackiej Izby Posłów, a Polacy pełnili kluczowe funkcje polityczne w monarchii. Franciszek Smolka był wielokrotnie prezydentem parlamentu, Kazimierz Badeni austriackim premierem, Julian Dunajewski wieloletnim ministrem finansów…




Wystawa objęta patronatem Michała Kleibera, Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
Organizatorzy wystawy: Międzynarodowe Centrum Kultury, Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu, Republik Österreich Parlamentsdirektion
Aranżacja plastyczna: Design Studio Ptasia 30 Danuta Słomczyńska
Kuratorzy wystawy: Bogusław Dybaś, Aleksandra Szymanowicz-Hren
Koordynacja i organizacja: Żanna Komar (MCK), Anna Śliwa (MCK), Anna Ziemlewska (PAN)
Wystawa miała swoją premierę w Wiedniu pod tytułem „VIRIBUS UNITIS? Polnische Parlamentarier in der Habsburgermonarchie 1848–1918” (23 listopada – 21 grudnia 2011).


MIĘDZYNARODOWE CENTRUM KULTURY Kraków, Rynek Główny 25,
www.mck.krakow.pl
GALERIA MCK czynna: wt.–nd. 10.00–18.00; bilety: 8 zł pełnopłatny, 5 zł ulgowy, 10 zł bilet rodzinny (osoba dorosła z dziećmi)
Bilet uprawnia do wstępu na trzy wystawy (także na wystawę Witold Skulicz. Grafika nade wszystko… oraz Joanna Piech. Grafika. Grand Prix MTG Kraków 2012).