Dyrektorzy festiwalu – Hortense Archambault i Vincent Baudriller – przez dwa lata odkrywali uniwersum artystyczne tego czterdziestoletniego libańsko-kanadyjskiego reżysera, pisarza i aktora, na którego prywatnej historii ślad pozostawiła wojna, emigracja, utrata ojczystego języka i przymus asymilacji. To doświadczenie współpracy stanowiło właśnie „odkrywanie”; wcześniejsza obecność Mouawada na festiwalu w Awinionie była epizodyczna. Artysta zaprezentował tutaj jedynie _Littoral_ w 1999 r. Już jako zapowiedziany na czas 63. edycji „artiste associé” Mouawad zdobył uznanie publiczności zeszłorocznym, festiwalowym pokazem spektaklu _Seuls_ [Sami]. Pracujący głównie w Kanadzie, gdzie w 2008 r. został mianowany dyrektorem Teatru francuskiego Narodowego Centrum Sztuki w Ottawie, w samej Francji pozostawał nieznany szerszej publiczności. Jego obecność na scenach francuskich stała się wyraźniejsza dwa lata temu, osiągając apogeum w zeszłym sezonie. Spektakle Dominique Pitoiset w Théâtre de la Ville i Stanislasa Nordeya w Théâtre de la Collinem a także liczne publikacje potwierdzają, jak wielką siłę promocji ma awinioński festiwal.

Na tegorocznej edycji festiwalu Mouawad zaprezentował cztery spektakle, tworzące serię zatytułowaną _Le Sang de promesses_ [Krew obietnic]: połączone w trwającą 11 godzin prezentację _Littoral_ [Wybrzeze], _Incendies_ [Pozary] i _Forets_ [Lasy] oraz grany oddzielnie, przygotowany specjalnie na festiwal _Ciels_ [Nieba]. Opowieści o powrocie do ojczystego kraju, o odkrywaniu bolesnej przeszłości, o poznawaniu często naznaczonych okrucieństwem historii rodzinnych, o poszukiwaniu tożsamości poprzez pozostawanie w dialogu z umarłymi – teatr Mouawada jest ciągłym odkrywaniem tajemnic, nigdy bezpośrednią prezentacją zdarzeń. Wojna, ucieczka, strata ojca, zdrada, dzieciństwo wypełnione sekretami – z okruchów pamięci swoich postaci artysta tworzy pokoleniowe freski, sagi rodzinne, odbudowuje łańcuch historii. Jak mówi sam reżyser: - _Najpiękniejsze historie to te, które wyłaniają się z mroków, by ożyć w świetle sceny; tu, gdzie ofiary, kaci i sędziowie mogą opowiedzieć o odwiecznych konfliktach i dramatach ludzkości bez jakiegokolwiek manicheizmu_. Historie opowiadane przez Mouawada są próbami prześledzenia zmian pozycji poszczególnych bohaterów w trójkącie oprawca – ofiara – autor. Ambiwalencja roli wpływa na kształt narracji. Spektakle Mouawada to przede wszystkim „opowieści”. Te historie nie niosą znamion lekkości snujących się wątków, ale raczej wysiłek zbierania szczegółów. Mouawad rekonstruuje fragmenty i włącza je w zagarniającą całe życie narrację. Pytanie o narrację stanowi jeden z głównych elementów twórczości libańsko-kanadyjskiego reżysera i to właśnie wokół tego pytania kształtowała się dyskusja, dotycząca zaprezentowanych w tym roku w Awinionie spektakli. W przeciwieństwie do kilku poprzednich edycji festiwalu, gdzie poruszane były zagadnienia rozbicia konstrukcji opowiadania i otwarcia spektaklu na inne formy „pisarstwa” – tego kształtowanego przez scenę, powstającego z samej materialności teatru (Tym zagadnieniom poświęcona była szczególnie 61. edycja festiwalu, której „artiste associé” był Frédéric Fisbach). Tegoroczny awinioński przegląd jest zwrotem w stronę konsolidacyjnych możliwości teatru. Wraz z problemem narracji pojawia się jednak pytanie: Czy możemy jeszcze złożyć naszą epokę w opowieść?

*63. Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Awinion*
*7-29.07. 2009*









« powrót