Filmy oceniali przedstawiciele światowej krytyki, sieci kin Europa Cinemas, Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Klubów Filmowych oraz Jury Ekumeniczne. Przyznano również nagrodę Independent Camera w sekcji Forum of Independents, nagrodę NETPAC dla filmu azjatyckiego, a także tradycyjną Nagrodę Publiczności. Uczestnicy festiwalu nie mogli narzekać na brak różnorodności – tak tematycznej, jak formalnej – prezentowanych produkcji.

Triumfatorem konkursu okazał się belgijsko-kanadyjski _Anioł nad morzem_ (_Un ange a la mer_), w reżyserii Frédéricka Dumonta. Być może nazwisko zobowiązuje, choć ciężko byłoby znaleźć w filmie uderzające podobieństwa do twórczości Bruno Dumonta. Produkcja, która powstawała z trudem przez kilka lat, zdobyła nie tylko Grand Prix festiwalu, ale również główną nagrodę aktorską dla Oliviera Gourmet (ex aequo z Paulem Giamattim za film _Cold Souls_) oraz nagrodę Don Quijote Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Klubów Filmowych. Reżyser w przejmujący sposób ukazał dramat relacji między dwunastoletnim synem a jego ojcem, dodatkowo osadzony w ekstremalnej sytuacji emocjonalnej i życiowej. Historia, która zaczyna się niczym powtarzalne i nużąco przewidywalne kino familijne, stopniowo odsłania swą niezwykle intensywną, a jednak stale delikatną dramaturgię. Film traktuje nie tyle o ojcostwie i różnorakich związanych z nim problemach, ile o bezwarunkowej miłości syna, przekraczającej granice powszedniości. Odpowiedzialność, jaka spoczywa na ramionach dziecka wraz z powierzoną mu przez chorego ojca tajemnicą, oscylującą wokół życia i śmierci, rujnuje pseudo-idylliczny początek filmu i wprowadza historię na wyższy poziom świadomości. Widzowie stają się jedynymi, którym dana jest możliwość zrozumienia chłopca, ponieważ ani matka, ani starszy brat nigdy wiadomego sekretu nie poznają. Reżyser tworzy film przesiąknięty humanizmem i ludzkim doświadczeniem, co bezpośrednio przemawia do odbiorcy. Obok fascynującej historii mocną stroną filmu są zdjęcia, świetnie zbudowane charaktery i przede wszystkim aktorstwo. Olivier Gourmet w roli ojca genialnie łączy pozory spokoju i słabość człowieka złamanego demonicznością choroby. Ciężko powiedzieć czy jego bohatera da się lubić, czy można mu współczuć. Z pewnością jednak jest to postać, na którą czeka się z niecierpliwością przez cały film. Również młody Martin Nissen sprawdza się w roli syna, na którego nieoczekiwanie spada odpowiedzialność ponad jego wiek, brutalnie wymuszająca dojrzałość i siłę.

Nagrodę Specjalną Jury, a także nagrodę Jury Ekumenicznego zdobył irański film _Dwadzieścia_ (_Bist_), historia pracowników firmy organizującej przyjęcia weselne oraz stypy (ze zdecydowaną przewagą tych drugich), którzy dowiadują się, że w ciągu dwudziesty dni mają stracić pracę w związku z zamknięciem firmy przez właściciela. Ich szef nie odnajduje już radości życia, jego egzystencja zbliżona jest raczej do wegetacji, wypełnionej mieszanką zgryźliwości i zobojętnienia w cieniu muzyki pogrzebowej. Z kolei dla ludzi, których zatrudnia, ich praca oznacza całe życie, dlatego też zrobią co w ich mocy, by zmienić decyzję właściciela. To stanowi zalążek wydarzeń, rozgrywających się przez kolejne, zapowiedziane dwadzieścia dni, w ciągu których pozornie błahe incydenty podskórnie prowadzić będą do o wiele ważniejszych przemian. W obliczu nagłych i nieoczekiwanych wiadomości, burzących utrwalony, codzienny ład, bohaterowie nie tylko walczą o miejsce pracy, ale również mają możliwość spojrzenia z dystansu na swoje życie – impuls do zmian i działania okazuje się mieć znacznie większą siłę. Historia jest niezwykle ciepła, podobnie jak przy okazji poprzedniego tytułu, można powiedzieć, że przepełnia ją humanizm. Reżyser o sprawach kluczowych dla życia bohaterów – jak sens egzystencji, radość, szczęście, miłość czy śmierć – opowiada bardzo cicho, na poziomie spraw codziennych, bez wielkich słów czy przerysowanej ekspresji. John Malkovich, odbierając nagrodę Specjalnego Kryształowego Globa za wkład w dorobek kinematografii światowej podczas ceremonii zakończenia festiwalu, dodawał otuchy twórcy filmu, który przypomniał swą poprzedzającą pierwszy pokaz filmu prośbę o pamięć o narodzie irańskim. Nagrody formalnie potwierdziły jego słowa.

Jednym z większych wydarzeń festiwalu był film konkursu głównego, pokazany jako pierwszy, czyli duński _Aplauz_ (_Applaus_). Ostatecznie został uhonorowany nagrodą Europa Cinemas oraz główną nagrodą aktorską dla odtwórczyni roli głównej, Papriki Steen. I rzeczywiście, historia aktorki, walczącej po odstawieniu alkoholu o dwójkę swoich synów, to popis artystki. Stworzyła ona poruszający portret walki nie tyle z nałogiem, ile z własną słabością i niepewnością. Kolejne próby przystosowania się do wymogów sytuacji, do warunków widywania się z dziećmi balansują na granicy radosnych, niewymagających gestów i wyczerpujących wysiłków, na które bohaterkę ledwo stać. Cały film jest historią jej zmagań, poświęceń i rezygnacji, które stanowią wnikliwe studium nieprzystającej do jednoznacznej roli jednostki.
Nagrodę krytyków FIPRESCI otrzymał _Bez końca_ (_Nije kraj_), pierwsza w historii koprodukcja serbsko-chorwacka w reżyserii Vinko Brešana. Arcyciekawe ujęcie tematu wojny na Bałkanach. Kto słyszał o połączeniu produkcji filmów pornograficznych, Cyganów, domów publicznych, wojny i jej weteranów? Trudny temat ujęty w ramy dystansu dał możliwość wykorzystania przeszłości nie jako narzędzia do rozdrapywania ran czy szukania źródeł traumy, ale jako podstawy wspólnie dzielonego doświadczenia, które przecież w pewnym sensie jest przyczynkiem do wspólnoty. Historia pary głównych bohaterów, których losy splatają się w tragiczny sposób podczas wojny, zaś diametralnie inaczej toczą się kilka lat później, stanowi nietypowy komentarz do nadal skomplikowanych relacji Serbów i Chorwatów.

Wiele radości przyniosła nagroda za najlepszą reżyserię. Uhonorowanie Andreasa Dresena za film _Whisky i wódka_ (_Whisky mit Wodka_) dało mu idealną okazję do żartów ze stereotypowych skojarzeń z niemiecką komedią. A jednak pozornie ograny motyw realizacji filmu w filmie i związanych z tym problemów, głównie personalnych, sprawdził się znakomicie. Pomysł wyreżyserowany z finezją sprawił, że coś, co już przecież niejednokrotnie wykorzystywano na dużym ekranie, po raz kolejny można było oglądać bez żadnych zahamowań i naprawdę bawić się przy tym, notabene, pysznie.
Sąsiedzi nie zawiedli, ale rodzimi twórcy także nie. Trzykrotnie na ekranie wyświetlano fragmenty polskich produkcji, a artystów proszono na scenę. Specjalne Wyróżnienie Jury za świetną główną rolę w najnowszym filmie Roberta Glińskiego _Świnki_ otrzymał młodziutki Filip Garbacz. Owacje, które otrzymał po wcześniejszym pokazie filmu, dały przedsmak nagrody. W konkursie _Na wschód od Zachodu_ (East of the West) wyróżniona została _Rysa_ Michała Rosy, natomiast w konkursie dokumentów poniżej 30 minut _Do bólu_ Marcina Koszałki. Brak nam powodów do narzekania.
Z tegorocznych karlovarskich nagród głównych wysuwa się podstawowy wniosek: od stylistycznej ekwilibrystyki ważniejsze okazuje się skupienie na problemach jednostki czy skomplikowanych relacjach między ludźmi. Tym samym w centrum zainteresowania filmowców, a także widzów, był przede wszystkim człowiek. To dobrze wróży na przyszłość.


*Nagrody 44. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlovych Varach:*

*Nagroda Grand Prix* – _Un ange a la mer_, reż. Frédérick Dumont, Belgia, Kanada
*Nagroda specjalna jury* – _Bist_, reż. Abdolreza Kahani, Iran
*Najlepsza reżyseria* – Andreas Dresen, _Whisky mit Wodka_, Niemcy
*Najlepszy aktor* – Olivier Gourmet, Paul Giamatti
*Najlepsza aktorka* – Paprika Steen
*Specjalne wyróżnienia jury* – Filip Garbacz

*Najlepszy film dokumentalny (poniżej 30 min)* – _Wagah_, reż. Supriyo Sen, Niemcy, Indie, Pakistan
*Specjalne wyróżnienie jury* –_ Do bólu_, reż Marcin Koszałka, Polska
*Najlepszy film dokumentalny (powyżej 30 min)* – _Osadné_, reż. Marko Škop, Słowacja, Czechy
*Specjalne wyróżnienie jury* – _We Live in Public_, reż. Ondi Timoner, USA

*KONKURS EAST OF THE WEST
Najlepszy film* – _Poltory komnaty ili sentimentalnoje putěšestvije na rodinu_, reż. Andriej Khrzhanovsky, Rosja
*Specjalne wyróżnienie jury* – _Rysa_, reż. Michał Rosa, Polska

*INNE NAGRODY
Nagroda Publiczności* – _A matter of size_, reż. Erez Tadmor, Sharon Maymon, Izrael, Niemcy, Francja
*Nagroda FIPRESCI* – _Nije kraj_, reż. Vinko Brešan, Chorwacja, Serbia
*Nagroda sieci Europa Cinemas* – _Applaus_, reż. Martin Pieter Zandvliet, Dania
*Niezależna Kamera* – _Eamon_, reż. Margaret Corkery, Irlandia
*Specjalne wyróżnienie* – _La Tigra, Chaco_, reż. Federico Godfrid, Juan Sasiaín, Argentyna
*Nagroda jury ekumenicznego* – _Bist_, reż. Abdolreza Kahani, Iran
*Nagroda Don Kichota* – _Un ange a la mer_, reż. Frédérick Dumont, Belgia, Kanada
*Specjalne wyróżnienia:* _Volčok_, reż. Wasilij Sigarjew, Rosja
_Cold Souls_, reż. Sophie Barthes, USA
*Nagroda NETPAC* – _Ddongpari_, reż. Yang Ik-june, Korea Południowa


Na zdjęciu: Jiří Bartoška, Frédéric Dumont, John Malkovich






« powrót