Jerzy Ryszard Zieliński; urodzony w 1943 r.; miejsce urodzenia – raj (Kazimierzów k/Paradyża); jak sam zeznawał, syn Mądrości (Zofii) i Zwycięstwa (Wincentego); zmarł w wieku 37 lat (wypadek? śmierć samobójcza? - do sprawdzenia);
Powrót
Odsunięty poza mainstream polskiej historii sztuki; jego życie i twórczość przypomniane podczas wystawy Powrót Jurry’ego organizowanej przez Galerię Zderzak przy współpracy Muzeum Narodowego w Krakowie (październik-grudzień 2010);
Artysty
(Z) warszawską ASP skończył w 1968 r.; kształcił się na Wydziale Malarstwa w pracowni Jana Cybisa; wraz z Janem Dobkowskim współtworzył grupę „NEO-NEO-NEO”; w swych pracach głośno komentował rzeczywistość PRL;
Komu nie wystarczą suche fakty z życiorysu Jurry’ego, ten bez wątpienia powinien zajrzeć do opasłego tomu (573 strony!) ,wydanego przez Galerię Zderzak. Książka Jurry. Powrót artysty towarzyszyła niedawno zakończonej w Krakowie wystawie monograficznej, dopełniając ją oraz stanowiąc punkt wyjście do głębszych rozważań nad życiem i twórczością malarza, który chciał poprzez obrazy dogadać się z ludźmi.
Marta Tarabuła, dyrektor Zderzaka, we wstępie do lektury pisze: W 25-lecie galerii wskazujemy na Jurry’ego jako na jeden z ważnych znaków na naszej drodze. Zamiast – z okazji jubileuszu – sprawdzać stan magazynów, zamiast wyliczać i przeliczać dzieła sztuki i publikacje, sukcesy i nagrody, postanowiliśmy zrobić coś w rodzaju duchowego remanentu Zderzaka: stąd nasza wyprawa śladami Jurry’ego.
Z pewnością nie jest to publikacja przeznaczona wyłącznie dla znawców sztuki współczesnej. Szeroki punkt widzenia pomaga w poznaniu zarówno Jurry’ego – artysty, Jurry’ego – przyjaciela, Jurry’ego – męża, Jurry’ego – słonecznego bywalca mrocznych barów WIELKIEJ WARSZAWY… Teoretyczne wypowiedzi historyków sztuki (m.in. Andrzeja Szczerskiego, Wojciecha Szymańskiego, Anny Olszewskiej) pomagają wgryźć się w tajniki strategii artystycznej malarza. Artykuły te zwracają niejednokrotnie naszą uwagę na estetykę plakatu, w której utrzymane są prace Jurry’ego oraz na ich związek z pop-artem. Tłumaczą również symbole-aluzje do niełatwej rzeczywistości PRL. W krótkich tekstach swoje refleksje na temat sztuki Jerzego Zielińskiego snują artyści: Ryszard Woźniak, Jarosław Modzelewski i Monika Waraxa.
Jedną z bardziej wciągających części książki są wspomnienia przyjaciół Jurry’ego, z których wyłania się jego „portret wielokrotny”. Refleksje zawarte w tej części tomu przywołują najwcześniejsze lata życia artysty i ciągłą narracją sięgają jego ostatnich dni. Nawet najbliżsi mu ludzie nadal snują jedynie domysły związane z okolicznościami śmierci Zielińskiego.
Nie można przejść obojętnie nad faktem, że książka wydana przez Galerię Zderzak jest bardzo bogato ilustrowana reprodukcjami obrazów artysty. Taka forma daje współczesnemu odbiorcy możliwość przekrojowego spojrzenia na twórczość Jurry’ego. Co więcej, katalog został uzupełniony licznymi szkicami oraz rysunkami, wykonanymi przez malarza na marginesach zeszytów, na luźnych kartkach, czy zaproszeniach. Dzięki nim możemy śledzić proces twórczy Zielińskiego, dokonywane przez niego wybory, obserwować jego nieustanne, stopniowe dochodzenie do wydobycia właściwej formy. Jeszcze większą intymność zyskuje lektura, w której opublikowane zostały odręczne i maszynowe notatki Jurry’ego oraz kartki pocztowe czy też listy artysty do znajomych i rodziny (również te, które pisał do żony i córki podczas swojego pobytu w szpitalu dla nerwowo chorych w Choroszczy).
Z kart książki spogląda na nas Jurry uśmiechnięty, wygłupiający się przed obiektywem aparatu, pozujący do zdjęć ze swoimi pracami czy też sfotografowany podczas wernisaży i w towarzystwie bliskich mu osób. Patrząc na zdjęcia mamy wrażenie, że był mężczyzną korzystającym z życia i chwytającym chwile. Portret twórcy wyłaniający się z opowieści jest jednak odmienny. To postać tragiczna, zmagająca się ze światem i własnymi słabościami. Z pewnością lektura Jurry’ego zbliża do wizji rzeczywistości, jaką Zieliński oddał w swych pracach. Pozwala częściowo zrozumieć, co czuł i czym kierował się artysta, który napisał m.in.: Uprzejmie proszę o uprzywilejowanie mojej osoby w przechodzeniu przez jezdnię. Prośbę swą motywuję tym, że mam krótkie spodnie i mnie denerwują ludzie na pasach, gdy patrzą na mnie i kiwają głowami, albo rękami, zależy kto co ma puste. Uważam, że moja prośba jest całkiem słuszna.
Książka do kupienia w Galerii Zderzak oraz w dobrych księgarniach.
Fotografie dzięki uprzejmości Galerii Zderzak
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do Warszawy na wystawę Powrót Jurry'ego, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 25 marca - 15 kwietnia 2011.
JURRY. POWRÓT ARTYSTY
format 23 x 17 cm, s. 576, il. 620, oprawa broszurowa
zawiera:
1. teksty historyków sztuki, literaturoznawców i artystów: Barbary Majewskiej, Andrzeja Szczerskiego, Romy Sendyki, Anny Olszewskiej, Marty Tarabuły, Wojciecha Szymańskiego, Jana Michalskiego, Jarosława Modzelewskiego, Ryszarda Woźniaka, Moniki Waraxy,
2. Portret wielokrotny – Jurry'ego wspominają m.in. Aleksandra Krupska, Erazm Ciołek, Jan Dobkowski, Anda Rottenberg, Wojciech Krukowski, Wiesław Borowski, Tomasz Grygiel, członkowie rodziny Zielińskich i wiele innych osób,
3. teksty Artysty, katalog obrazów, szkice i notatki, fotografie archiwalne, kalendarium życia i twórczości, bibliografię.
wyd. Galeria Zderzak, Kraków 2010